August 5, 2013

Qeyri-adi dinozavr növü tapıldı

Bir qrup Amerikalı paleontoloq, ABŞ-ın Utah ştatında apardıqları qazıntı işlərində yeni bir dinozavr növünə aid fosilə rast gəldi.

75 milyon il əvvəl Təbaşir (Kretase) Dövrünə aid olan, Şimali və Mərkəzi Amerikada yaşadığı düşünülən, dimdik formasında böyük bir burnu və buynuzlarıyla diqqət çəkən yeni
bir dinozavr növünə aid fosillər elm dünyasına təqdim edildi. Boyu 4,5 metr, çəkisi isə 1,8 tonna çatan "Nasutoceraptops Titus" adı verilən yeni dinozavr növü Nature adlı məşhur elmi jurnalda yayımlandı.

Dinozavr haqda məlumat yayan Utah Universitetinin "Milli Utah Muzeyi" işçiləri yeni növün xüsusilə çox böyük, dimdikvari burnu və gözlərinin üzərində qeyri-adi ölçülərdə uzun, irəliyə doğru uzanan buynuzları olduğunu bildirdilər. Triceratops ailəsinə mənsub olan yeni növə uzun illər fəaliyyət göstərən paleontoloq Alan Titus'un soyadı birləşdirilərək qoyuldu.

Nature'da yayımlanan tədqiqatda yer alan Denver Təbiət və Elm Muzeyindən olan paleontoloq Scott Sampson, Nasutoceratops növünün asta yeriyən, qorunmaq üçün gur kolluqların arasında gəzişən bir dinozavr olduğunu dedi. Erkəklərinin, dişilərlə birlikdə olmaq üçün "başlarıyla döyüşdüklərini" (marallar kimi) bildirən Sampson, həmçinin qıvrım buynuzlarını döyüşlərdə qalib gəlmək üçün istifadə etdiklərini də açıqladı. Fosilin kəllə sümüyü hissəsi istifadə edilərək 3 ölçülü vizual rekonstruksiya proqramlarıyla fotoşəklin sağında görülən model yaradıldı.

Qaynaq: Nature
daha ətraflı...

August 3, 2013

Təkamül Nöqteyi-nəzərindən Dinlər və Tanrılar

Bu dəfə sizlərə təkamül nəzəriyyəsi nöqteyi-nəzərindən dinin inancların və tanrıların varlığını, insanların təkamülündə hansı əhəmiyyətə sahib olduqlarını ətraflı şəkildə izah etməyə çalışacağıq. Başlamadan əvvəl, düşünürük ki, bunları əlavə etməliyik.

Niyə belə bir yazı hazırlayırıq?

Bu suala çox əhatəli, heç bir müzakirəyə girmədən və heç bir şəxsi inanca və bu inancların spesifik iddialarına toxunmadan cavab verəcəyik. Biz işin elmi tərəfindəyik və əlbəttə ki, bu mövzu da, bizə görə, təbiətdəki hər bir fakt kimi elmi olaraq açıqlana bilər. Dediyimiz kimi, bu yazıda heç bir elmdən kənar müzakirəyə girməyəcəyik.

daha ətraflı...

Tısbağa çanaqlarının təkamülü

Tısbağaların çanaqlarının necə bir təkamül müddəti sonunda meydana gəldiyi elm adamlarını uzun müddətdir maraqlandıran bir elmi sirr idi.

Nature jurnalında nəşr olunan yeni bir tədqiqat, 'bağa​​' adı verilən sümük çanağının formalaşması haqqında yeni məlumatlara çatılmasını təmin etdi. Tədqiqatçılar, nəsli tükənmiş bir Cənubi Afrika sürünəninin fosilləşmiş skeletinin 30-55 milyon illik təkamül dövrüylə əlaqədar məlumatlar verdiyini açıqladılar.

Təxminən 260 milyon illik olduğu hesab olunan fosil, tısbağaların əcdadı olaraq təyin olunan Eunotosaurus'a aiddir. Bu fosilin eyni nəsildən gələn bir başqa fosillə diqqətə çarpan fərqliliklər göstərdiyi bildirilir.

Eunotosaurus təxminən yüz il əvvəl kəşf edilmişdi, lakin son tədqiqata qədər bu sürünənin digər tısbağa fosilləriylə hər hansı bir müqayisəsi edilməmişdi. Tısbağaların çanaqları təxminən 50 sümükdən ibarətdir. Qabırğalar, çiyin sümükləri və onurğalar bir-birinə bağlanaraq bu bərk çanağı meydana gətirir.

Bu çanağın necə meydana gəldiyi tısbağa embrionları araşdırıldığında açıq şəkildə görülür. Əvvəl çiyin sümükləri genişlənir, ardından da onurğaların genişlənməsi tamamlanır. Son olaraq bütün bu sümüklər bir xarici membrana ilə sarılır və bərkiyir.

Tədqiqatı aparan qrupun lideri "Yale Universiteti"ndən olan prof. Tyler Lyson "Tısbağa çanaqları olduqca kompleks bir quruluşa sahibdir. İlk dəfə 260 milyon il əvvəl Perm Dövründə meydana gəlməyə başladığı məlumdur" dedi.

Bundan 210 milyon il əvvəl yaşamış bir tısbağa fosili, meydana gəlmə prosesini tamamlamış bir çanağa sahibdir. Amma təxminən bu tısbağadan 10 milyon il əvvəl yaşamış və Çində tapılmış, Odontochelys semitestac olaraq adlandırılmış bir başqa fosildə isə çanağın tam meydana gəlmədiyi açıq-aşkar görülür.

Tyler Lyson, "Eunotosaurus'un kürəyində eynilə indiki vaxtda yaşayan tısbağalardakına bənzər T şəklində 9 böyük qabırğa sümüyü var idi. Amma Eunotosaurus'un onurğaları ilə qabırğaları bir-birinə bağlanmamışdı və qabırğaların arasında digər heyvanlarda müşahidə edilən əzələlər tapılmırdı" deyə fikirlərini açıqlayır.

Qabırğaların tənəffüs sistemində əhəmiyyətli bir funksiyaya sahib olduğunu deyən Lyson, "Özünü qorumaq üçün qabırğalarından imtina edən tısbağaların nəfəs almaq üçün başqa bir yol tapmaları lazım idi. Bunu da qarın hissəsində bənzəri olmayan bir əzələ bağı inkişaf etdirərək bacarmışdılar. Bu bağ, tısbağa ağciyərləri ilə digər orqanlarını sararaq nəfəs almalarına  dəstək təmin edirdi" deyə həmçinin bildirdi. Lyson, qorunma təmin edən çanağın eyni zamanda ehtiva etdiyi dəmir, kalium və maqneziumun laktik turşu yığılmasını önləməsi nəticəsində tısbağanın digər onurğalılara nisbətdə su altında daha uzun müddət qalmasına dəstək olduğunu da açıqladı.


Qaynaq: YaleNewsCellNCBI
daha ətraflı...

August 2, 2013

90.000 İllik Neandertal Məzarı

İspaniyadan olan bir qrup antropoloq Mərakeş - Kasablanka şəhəri yaxınlığındakı bir mağarada 90 min il əvvəl torpağa basdırıldığı aydın olan bir Neandertal adamına aid skelet tapdı.

The Journal of Fossil jurnalında online olaraq nəşr olunan tədqiqatda Kasablanka yaxınlığında "Kortes" adlı bir mağarada 90 min il əvvəl yaşamış bir Neandertal adamının diqqətlə bir məzar qazılaraq basdırıldığı yazılmışdır. Tapılan Neandertal adamının təxmini 40 yaşlarında bir kişi olduğu aydın oldu. Həmçinin məzarın içində kişi Neandertalın əl baltası da tapılmışdır. Bu onun qəbiləsində məşhur bir kişi olduğuna dair məlumatlar verə bilər. Skelet üzərində aparılacaq yarılma işləri nəticəsində ölümünün səbəbi daha dəqiq olaraq bildiriləcək. Lakin elm adamlarını bu fosildə əsl həyəcanlandıran hadisə

daha ətraflı...

İnsan xromosomuna sahib olan siçan

ABŞ-ın Maryland ərazisində Xərçəng İnstitutundan olan elm adamları hər hüceyrəsində insan xromosomu olan bir siçan yaratmağı bacardıqlarını açıqladılar. Bu inkişafın gələcəkdə genetik xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilə biləcəyi məlum oldu.

Tədqiqatlarda istifadə olunan insan xromosomlarının laboratoriya mühitində kimyəvi quruluş daşları istifadə edilərək yaradıldığı bildirilərkən, əldə edilən nəticələrin sintetik biologiya sahəsində əhəmiyyətli inkişaflara səbəb olması gözlənilir.


İnsan xromosomuna sahib olan siçanı yaradan qrupdan olan Natalay Kourpina, "Sintetik insan xromosomu yaratmaqdaki məqsədimiz insan hüceyrələrinə gen köçürmək üçün bir üsul tapmaq və insan hüceyrələrində genlərin necə işlədiyini araşdırmaqdır. Gələcəkdə bu şəkildə əldə etdiyimiz məlumatları irsi genetik xəstəliklərin müalicəsini mümkün edəcək bir gen müalicəsi inkişaf etdirməkdə istifadə edə bilərik" dedi.

Prof. Kourpina sintetik insan xromosomunun "xromosom 47" olaraq adlandırıldığını, çünki insanlarda təbii olaraq 46 xromosom olduğunu açıqladı. Kourpina sintetik biologiyanın ən müvəffəqiyyətli istiqamətinin xromosom 47'nin geri qalan xromosomlara təsirinin olduğunu söylədi.


Sintetik biologiya xaricindəki genetik müalicələrdə insan genomuna kənardan genlər əlavə olunur. Prof. Kourpina "Əvvəlki genetik müalicələrdə viruslarla genoma əlavə olunan yeni genlər problem yaradırdı. Lakin sintetik gen müalicəsində əlavə edilən xromosom digər genlərlə problemli təsirlərə girmir" deyə açıqlama verdi.

İnsan xromosomu daşıyan siçan yaratma xəbəri, İngitərə hökumətinin bir çox sintetik biologiya araşdırmalarına 60 milyon sterlinq vəsait ayıracağını açıqadığının ardından yayıldı. Dövlətdən kömək alacaq layihələr arasında 16 fərqli xromosomu laboratoriya mühitində sintetik olaraq yaradacaq dünyanın ilk sintetik orqanizmini yaratma layihəsi də var.

İnsan istehsalı olacaq sintetik mayanın gələcəkdə antibiotiklər və peyvəndlər kimi yeni bioloji materiallar yaratmaq üçün bir platforma meydana gətirə biləcəyi bildirilərkən, sintetik insan xromosomları sayəsində xəstə toxuma və orqanlara sağlam genlərin köçürülməsi fikri də açıqlandı.

Qaynaq: biyomuhendislik
daha ətraflı...

7,5 santimetrlik Dinozavr Dişi Tapıldı

Argentinanın Rio Negro bölgəsində bir qrup paleontoloq dünyanın ən böyük dinozavr növü olan Sauropodlara aid 7,5 santimetr uzunluğunda bir diş fosili tapdı.

Dişi tapan Milli Rio Negro Universitetindən Rodolfo Garcia, Sauropodların çox uzun boyunlu və quyruqlu bitki yeyən dinozavrlar olduğunu, dişin bu növün ən təkmilləşmişi olan Titanozavr'a aid olduğunu bildirdi. "New Scientist" elm jurnalında yer alan xəbərdə, Titanozavrların bilinən uzunluğunun 30 metrə, ağırlıqlarının isə 80 tonna çata bildiyini bildirən Garcia, Titanozavrların boyunun bu kəşflə yüzdə 32 daha uzun ola biləcəyini də həmçinin dedi. Garcia, bu dişin yalnız çox böyük bir kəllə sümüyünə və nəhəng bir bədən quruluşuna sahib bir Titanozavra aid ola biləcəyinə deyərək, bu dişə sahib olan dinozavrın bu günə qədər yaşamış ən böyük heyvan ola biləcəyini vurğuladı.

Londonun Imperial Universitetindən olan Philip Mannion isə bu günə qədər "ən böyük Titanozavra" aid yaxşı qorunmuş bir fosilin hələ ki tapılmadığını, amma əldə olan diş nümunəsinin belə bir dinozavra aid ola biləcəyini təsdiqlədi. Dişin tapıldığı bölgədə daha çox qazıntı işləri aparılması lazım olduğunu deyən Mannion, belə bir fosilin tapılması halında paleontoloqların bu növə yeni bir ad tapmaları lazım olacağını sözlərinə əlavə etdi.

Qaynaq: NewScientist
daha ətraflı...

İnsan Doğan Məməli Canlıdır

İnsan (Homo sapiens) növü, Məməli Heyvanlar (Mammalia) sinfinə daxil olan, plasentalı Heyvanlar (Placentalia) dəstəsi içərisində yer alan bir canlı növüdür. Eynilə digər bütün plasentalı məməli heyvanlar kimi doğaraq artır. Doğuşu digər doğaraq artan məməlilər ilə eynidir. Bu da, ortaq əcdaddan gəldiklərinin minlərlə dəlillərindən yalnız bir dənəsidir.

Məməlilər sinfində 3 böyük klad var. Bunlar, yumurtaqoyan Məməlilər (Monotremata dəstəsi), kisəli Məməlilər (Marsupialia infrasınıfı) və plasentalı Məməlilər (Placentalia infrasinfi) qruplarıdır. Kisəlilər və plasentalı

daha ətraflı...
 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top