Psevdogenlər

DNT'miz butövlükdə genlərdən ibarət deyil. DNT'mizdə mövcud olan genlər qədər psevdogenlər deyilən strukturlar da var. Psevdogenlər bir vaxtlar işləmiş, indi isə fəaliyyətini dayandırmış gen qalıqlarıdır. Məlum olduğu kimi, genin fəaliyyətini pozan bir zərərli mutasiya olduğunda, mutasiya daşıyan insan nəsil verməyərək ölür. Zərərli mutasiyalar adətən sonrakı nəsillərə ötürülə bilmir. Yəni, təbii seçmə bunun qarşısını alır.

Amma bunun çox əhəmiyyətli bir istisnası var. Bildiyimiz kimi hüceyrələr bölünərkən

daha ətraflı...

T-Rex'in Qohumu Olan Növ

Təkamül Nəzəriyyəsinin irəli sürülməsindən bu yana, ilk təkamülçü bioloqlar əldəki az məlumat və tapıntılara baxmayaraq quşların dinozavrlardan, ən azından sürünənlərdən təkamülləşdiyini iddia edirdilər. Bu iddia uzun illər güclü faktlarla dəstəklənmədii və elm ictimaiyyətində həmişə şübhəylə qarşılandı. Yalnız 1970-ci illərdən etibarən ard-arda kəşf edilən tüklü dinozavr fosilləri koməyi ilə Archaeopteryx və nəsli haqda əhəmiyyətli məlumatlara yiyələndik.

Müasir dövrümüzdə onlarla fərqli tüklü dinozavr növü haqda bilirik və quşların dinozavrlardan təkamülləşdiyinə əmin olmuşuq. Hal-hazırda müzakirə edilən isə, quşların dinozavrlardan necə və nə vaxt ayrıldığı və öz təkamül cığırına girdiyi mövzusudur. Bu mövzuda bir çox fərqli fikirlər var, lakin hər biri güclü məlumatlara əsaslanır. Elmi araşdırmalar bu sürətlə irəliləsə, bu sualların cavabları çox yaxın bir müddətdə veriləcək.

Təxminən bir il bundan əvvəl Nature jurnalında yayımlanan bir tapıntı elm dünyasına yeni qatqı təmin etdi. Çünki edilən kəşf təkcə quşların təkamülünə dair izlər daşımırdı, eyni zamanda məşhur olan Tyrannosarus'kimilərin (T-Rex və qohumları) təkamülünə istiqamət verirdi.

Çinli elm adamı Xu Xang 125 milyon il əvvəl yaşamış, 10 metr boyu olan bir dinozavrın qalığını tapmışdı. "Yutyrannus huali" adı verilən bu növ, "gözəl tüklü bədheybət" mənasını verirdi. T-Rex'lərin yaxın qohumu olduğu təsdiq edilməklə birlikdə, həmçinin T-Rex'dən 60 milyon il əvvəl yaşamış bir növ olduğu məlum olmuşdu. 125 milyon il əvvəl yaşamış bu canlı növünün boyu T-Rex'in sinəsinə qədər çatırdı.

Tüklərin (lələklərin) yalnız quşlara xas olan adaptasiya olduğunu bilməyimiz, tüklü dinozavrlar tapmağın nə qədər əhəmiyyətli olduğunu göstərir. Tüklər, bədənin istilik itkisinə qarşı tədbir görmək məqsədiylə təkamülləşmiş olsa da, uçuş üçün də çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Təkamül müddətində quşların uçmağa başladığı dövr ilə dinozavrların tükləndikləri dövrün üst-üstə düşməsi, aradakı təkamül əlaqəsinə dair məlumatlar verir.

Həmçinin quşların hələ də ayaqlarının pulcuqlu olması (toyuqların ayaqlarına baxın), sürünən əcdadlarına dair açıq-aydın nümunə kimi qarşımıza çıxır. Bu tapıntılardan sonra T-Rex və qohumlarına yeni bir yanaşma gətirmək lazım olacaq.

Qaynaq: Discovermagazine , Nature

daha ətraflı...

Richard Dawkins: Belyayevin Boz Tülküləri

Məşhur bioloq Richard Dawkins'in "The Greatest Show on Earth: The Evidence for Evolution" kitabından tərcümə olunmuşdur.


Gümüşü-qara tülkü adi narıncı tülkünün, Vulpes vulpes'in sadəcə gözəl kürkünə görə qiymətləndirilən rəng variasiyasıdır. Rus genetiki Dmitriy Belyayev 1950-ci illərdə tülkü kürkü firmasında istehsal rəhbəri seçilmişdi. O, sonradan qovulmuşdu, çünki onun elmi genetikası Stalinin rəğbətini qazanaraq hakimiyyətə gəlib bütün sovet genetikasını və kənd təsərrüfatını 20 ilə qismən məhv edən bioloq-şarlatan Lisenkonun anti-elmi ideologiyasına zidd idi. Belyayev tülkülərə və Lisenkodan azad, həqiqi genetikaya qarşı sevgisini saxladı və sonradan özünün bu və ya digər tədqiqatlarını Sibirdə Genetika İnstitutunda direktor kimi bərpa etməyi bacardı. Vəhşi tülkülərlə bacarmaq çox çətindir və Belyayev qəsdən əhliləşdirilmə seleksiyası ilə məşğul oldu. O zamanın istənilən heyvandarı və ya bitkiçisi kimi onun üsulu təbii

daha ətraflı...

"Təkamülçülərin Etirafları?"

Çox vaxt elm düşmənləri "Təkamülçülərin etirafları!" adı altında təkamülçü alimlərin sözlərini paylaşırlar. Əsas diqqət yetiriləcək məqam budur: Onlar özlərinə sərf edən hissələri kəsib götürürlər. Məsələn, Aziz Nesinin məşhur bir ifadəsi var:

"Mən tanrıya inanıram" desəm, bilin ki, ağlımı itirmişəm.

Gəlin "desəm, bilin ki, ağlımı itirmişəm." hissəsini kəsib ataq, təkcə "Mən tanrıya inanıram" hissəsini saxlayaq. Görək nə alınır.

"Mən tanrıya inanıram." 

Bəli! Aziz Nesin ateist olmağına baxmayaraq tanrıya inanırmış!

daha ətraflı...

İnsanlara Meydan Oxuyan Şimpanze

Ağlı insanlardan, demək olar ki, fərqlənməyən şimpanze "Nataşa" elm dünyasını təəcübləndirir. Nataşa insanlar və heyvanlar arasında müəyyən etdiyimiz fərqlilikləri alt-üst edir.

Uqandada yerləşən bir zoo-parkda yaşayan Nataşa adlı 22 yaşındakı şimpanze, insanın zəkasından geri qalmayan ağlı ilə hamını heyrətləndirməyi bacarır.

"Dahi şimpanze" olaraq qiymətləndirilən Nataşa, yalnız insanlara xas olduğu hesab edilən empatiya qurma, anlayış göstərmə və əməkdaşlıqla çətinlikləri həll etmə bacarıqlarına sahibdir. Nataşa'nın xüsusi bir heyvan olduğu, 1998-ci ildə Uqandada eynən insan kimi əl və ayaqlarını dənizdə yuyarkən baxıcısının onu izləməsi ilə məlum oldu.

daha ətraflı...

Toyuqların Rudiment Barmaqları

Rudiment orqanlara hər növdə rast gələ bilərik. Bu orqanların təkamül müddəti ərzində necə dəyişildiyinin uğurlu nümunələrindən biri isə toyuqlardaki korlaşmış və inkişafdan qalmış ayaq barmağı və qanad sümükləri strukturlarıdır.

Toyuqların qanadlarında, yəni əslində "əl" olan strukturlarında 3 barmaq, ayaqlarında isə 4 barmaq var. Amma quşlar da, digər yerdə yaşayan onurğalılar kimi tetrapodlardan, yəni 4 üzvlü heyvanlardan təkamülləşmişdir.

daha ətraflı...

İnanclı İnsanlar İntellektual Baxımdan Geridədirlər

80 il ərzində ilk dəfə olaraq Rochester və North-Eastern Universitetlərindən olan alimlər (ABŞ) elmi işlər apararaq dindarlıqla intellektuallıq arasında olan əlaqələri müəyyən etməyə çalışdılar. Araşdırmaların nəticələrinə görə inanclılar intellekt testlərindən aşağı ballar aldılar. İntellekt sözü altında "planlaşdırma, məsələləri həll etmə, qəliz ideyaları qavrama, düşünmə və tez öyrənmə bacarığı" nəzərdə tutulur. Başqa sözlə - məntiqlə düşünmək və təhlil etmək.

Bu araşdırmada alimlərə arxivlər və sorğular yardım etdi. Mindən çox insandan müsahibə alındı, tarixi sənədlər gözdən keçirildi.

Müasir insanlarla birlikdə keçmişdə yaşamış insanların da məktəb attestatları yoxlanıldı. Həmçinin IQ-testlərinin nəticələri də toplanıldı.

Nəticədə ateizmlə yüksək intellekt arasında yaxın əlaqə olduğu məlum oldu. Yaşadıqları dövrdən asılı olmayaraq, dini inanclı insanlar intellekt testlərində aşağı ballarla qiymətləndirildilər.

Sorğunu aparan Ipsos GmbH kompaniyası oldu. Araşdırmanın gözlənilməz nəticəsinə görə inanclı insanların daha çox yayıldığı ölkələr son zamanlar inkişaf edən ölkələrdir. Buna baxmayaraq intellektual bacarıqla birlikdə ateizmin ən geniş yayıldığı ölkə Yaponiya oldu.

Qaynaq: informing.ru

daha ətraflı...