February 3, 2014

Ən məşhur elmdən kənar əfsanələr

Hər bir əlavə mənfi təsirli dərmanlar kimi inkişaf etmiş elm də kütləvi informasiya vasitələri ilə aktiv şəkildə yayılan bir çox inanc və elmdən kənar əfsanələri doğurmuşdur. Bunlar arasında ən məşhurlarını ifşa etməyə çalışacağıq.


Açıq kosmosda insan bədəni dağılır

Fantastik Hollivud filmləri bu əfsanənin yaranması və yayılmasına böyük töhfə veriblər. Həqiqətən də, hansı rejissor ulduzlar arasında effektiv şəkildə dağılan insan bədənindən imtina edərdi?

Əslində açıq kosmosda skafandrsız insan orqanizmi, içərisində yığılan bütün havanın buraxıldığı şərtlərdə (əks təqdirdə daxili və xarici təzyiq arasındaki fərq ağ ciyəri parçalaya bilər) 15-30 saniyə müddətində sağ qalmağa qadirdir. 15 saniyə sonra oksigen ehtiyacı bayılmaya səbəb olacaq, ardından isə boğulma ölümü gətirəcək.


Kosmonavtın açıq kosmosda işlər aparması üçün hazırlanan
kosmik skafandr

Səmadaki ən parlaq ulduz - Qütb ulduzudur

Siriusun ulduz ölçüləri 1,47, Qütb ulduzununki isə 1,97-dir (qiymət nə qədər azdırsa, ulduz bir o qədər parlaqdır). Bundan başqa, Qütb ulduzu (Kinosura və Şimal ulduzları kimi) - yerin müəyyən edilməsi və naviqasiyada əhəmiyyətli rol oynayır, çünki ulduz şimala işarə edir, üfüq üzərində hündürlüyü isə mühitin en dairəsi ilə üst-üstə düşür.

Kinosura - Kiçik ayı bürcünün ən parlaq ulduzudur. Yer orbitinin prosessiyası hər iki yüz ildən bir Kiçik ayı alfasının bir dərəcə sürüşməsinə gətirib çıxarır, bu səbəbdən əvvəllər Kohab, Kiçik ayı betası funksiyasını irsən aldığı kimi, təxminən min il sonra da "şimalı işarə edən" rolunu Alrai'yə, Sefeyin qammasına təhfil verəcək.


Qütb ulduzu üç ulduzdan ibarət sistemini təqdim edir: Qütb A, Qütb B və Qütb Ab ulduzları

Beş saniyə qanunu - tez qaldırılan düşmüş hesab olunmur

Hətta bu qaydadan lazımi şəkildə yararlananlar belə onun nə dərəcədə absurd olduğunu çox yaxşı anlayırlar. Quru döşəmədəki hər növ bakteriyalar yerə düşmüş qida ilə dərhal əlaqəyə keçir və onu korlayırlar, üzərindən beş saniyə və ya beş saat keçməsindən asılı olmayaraq.

Döşəmədən əlavə bakteriyaları olan buterbrodu yemək - bu elə də pisdir? Axı orqanizmin çox da təhlükəli olmayan infeksiya qaynaqları ilə mübarizə aparması immun sisteminin güclənməsinə səbəb olur.

Hər halda bir çox insan hətta yerə düşmüş piroq və ya ət dilimini, əgər yaxşı qorunublarsa ağızlarına atmaqdan çəkinmir. "Beş saniyə qaydası" isə sadəcə bir növ zarafatyana haqq qazandırmadır.

Beş saniyə qaydası - yerə düşmüş qida tez qaldırıldıqda
düşmüş hesab olunmur

Ayın yarısı qaranlıqdır

Əsl cəfəngiyyat - Ay da eynən Yer kimi Günəş tərəfindən hərtərəfli işıqlandırılır. Ayın planetimiz ətrafındaki dövr mərhələsinin öz oxu ətrafındaki dövrün mərhələsinə bərabər olduğu bu anlaşılmazlığın yaranmasına səbəb oldu. Buna görə insanlar Ayın digər üzünü, daha dəqiq desək səthinin 41%-ini kosmosun dərk edilməsi erasının başlamasına qədər görə bilməmişdilər.

Ayın "görünməz" üzü ilk dəfə 1959-cu ildə Sovet istehsalı olan avtomatik planetlərarası stansiya - Luna-3'dən çəkildi. Ay kraterlərinin əsas hissəsi məhz peykin digər tərəfində yerləşir və orada dənizlər demək olar ki yoxdur.

Zond-8'dən Ayın görüntüsü

Sinir hüceyrələri bərpa olunmur

Bu əfsanə siyahının ən "elmi əfsanəsi" hesab oluna bilər, çünki on illərlə alimlərin özləri tərəfindən yayılırdı. Yalnız 1998-ci ildə isveçli və amerikalı tədqiqatçılar yetkin insanlarda neyronların regenerasiyası prosesini araşdırmağa və aşkar etməyə nail oldular.

Əvvəllər hesab edilirdi ki, beynin mürəkkəb strukturu yeni hüceyrələrin yaranması prosesində ciddi zədə ala bilər, lakin yeni faktlar yaddaşın yaranmasına nəzarət edən hissələrin neyronları meydana gətirə biləcəyini göstərdi. Bu tapıntı gələcəkdə Altshaymer xəstəliyi müalicəsinin inkişafına əhəmiyyətli töhfələr verə bilər.

Neyronlar

Göydələndən atılmış qəpik insanı öldürə bilər

Hollivud filmlərinin yaydığı daha bir əfsanə. Məktəbdə öyrədilir ki, sərbəst düşmənin sürətlənməsi yer üzündə düşən obyektin sürətinin davamlı artmasına səbəb olur. Kiçik obyektlərdə bu bir qədər fərqlidir.

Düz qəpiyin aerodinamik xüsusiyyəti səbəbindən havanın qarşıdurma qüvvəsi kifayət qədər güclü olacaq, buna görə də əşyanın yüksək sürətlərə qədər qalxa bilməsi mümkünsüzləşəcək.

Göydələn altında gəzən bir insana yuxarıdan qəpiyin atılması sözsüz ki xoş olmayacaq, amma heç bir ciddi xəsarət də alınmayacaq.

Havada olan qəpik

Meteorlar Yer atmosferinə daxil olduqda sürtünmə səbəbindən yanırlar

Meteoroid Yer atmosferinə girdikdə, yəni meteora çevrildikdə sıxılan hava təzyiqi obyektin temperaturunun qalxmasına səbəb olur. Əksər meteorlar planetin səthinə çatmadan həqiqətən yanır və "düşən ulduzlara" çevrilirlər.

Lakin Yer səthinə düşməyi bacaran kosmik obyektlər praktiki olaraq həmişə çox soyuqdurlar - dərhal buzla örtülürlər. Axı kosmosla uçuş anında onların temperaturu mütləq sıfırdan cəmi bir neçə dərəcə yüksəkdir, bu səbəbdən sıxılan hava meteorun yalnız qabığını yandırır, nüvə isə olduqca soyuq olaraq qalır.

Elə buna görə də yenicə düşmüş meteoritə toxunmaq qətiyyən tövsiyə edilmir - təhlükəli yanıqlara qarantiya verilir. İstidən yox, kosmik soyuqdan.

Yanan meteor

Yazını dostlarla bölüş

0 şərh var:

Post a Comment

 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top