August 28, 2013

Yeni element kəşf edildi

İsveçdə yerləşən Lund Universitetindən olan tədqiqatçılar əvvəllər məlum olmayan bir kimyəvi elementin varlığını təsdiqləyən yeni dəlillər əldə etdilər. Bu yeni və olduqca ağır olan elementə hələ ki ad verilməmişdir.

Lund Universitetindən olan fiziklər tərəfindən aparılan tədqiqatda atom nömrəsi 115 olan və yeni olduğu hesab edilən elementin mövcudluğu təsdiqləndi. Təcrübə Almaniyadakı GSI tədqiqat mərkəzində aparıldı. Çıxan nəticə daha əvvəllər Rusiyadakı tədqiqat qruplarının etdiyi təcrübələri bir daha təsdiqlədi.

Lund Universiteti Fizika bölməsindən olan prof. Dirk Rudolph: 


''Bu çox müvəffəqiyyətli və eyni zamanda yaxın tarixdə bu sahədə edilən ən əhəmiyyətli kəşfdir.''


Yeni kimyəvi elementin müşahidələri xaricində tədqiqatçılar eyni zamanda super-ağır olan atom nüvənin quruluşuna və xüsusiyyətlərinə daha dərin bir dünyagörüşü təqdim edən məlumatlara yiyələnə bildilər.

Bu yeni super-ağır elementə hələ ki ad verilməmişdir. Fizik və kimyaçılar birliyini meydana gətirən üzvlərdən ibarət olan komitə tapılan bu yeni elementin tam təsdiqlənməsi üçün son elmi kəşfləri nəzərdən keçirəcəkdir.

Atom nömrəsi 115 olan bu kimyəvi element üçün dəlillər 27 avqust tarixində The Physical Review Letters adlı elmi jurnalda təqdim edilmişdir.

Qaynaq: LundUniversity
daha ətraflı...

August 25, 2013

Balina təkamülünü maraqlandıran tapıntı

ABŞ-ın Virginia ştatında Miosen dövrünə aid 15 milyon illik balina kəllə sümüyü tapıldı. Fosil köməyi ilə gələcəkdə balinaların təkamülü haqqında ətraflı məlumata yiyələnəcəyi bildirilir.

Virginia ştatındaki Potomac çayının sahili Miosen dövrü (23,03-5,33 milyon il əvvəli) balinalarının təkamülünə işıq tuta biləcək əhəmiyyətli bir kəşfə ev sahibliyi edir.

Calvert Dəniz Muzeyi üzvlərinin dediyinə görə, 15 milyon yaşında olduğu təxmin edilən "dişsiz balina" növündən olan bir balinanın kəllə sümüyü dəqiq araşdırılmışdır. Paleantoloq John Nance, təxminən 7,5 metr uzunluğunda olduğu hesab edilən bu balinanın hələlik yalnız kəllə sümüyünə rast gəldiklərini bildirdi.

Paleantoloji qrupun başında duran John Nance, balina kəllə sümüyünü "yeni kəşflərin başlanğıcı" olaraq xarakterizə etdi. Miosen dövründə iqlimin bu günlə müqayisədə daha mülayim olduğunu və okeanın bu gün örtdüyü sahədən daha çoxuna yayıldığını deyən Nance, uçurumun Miosen dövrünə aid olan başqa heyvan fosillərini də bünyəsində saxlayır ola biləcəyini irəli sürdü.

Qaynaq: Washingtonpost
daha ətraflı...

7500 illik ayaqqabı

İran, Ermənistan və Türkiyə sərhədinə yaxın bir ərazi olan Vayots Dzor'da bir mağarada ən qədim dəri ayaqqabısı tapılmışdır. Miladdan əvvəl 5500-ci ilə aid olan ayaqqabı mağarada torpağa basdırılmış halda idi. Torpaq altında qaldığı üçün ayaqqabının bağları dövrümüzə qədər möhkəm qala bilmişdir.

Ayaqqabının bir qadına aid olduğu hesab edilir. Ayaqqabının ölçüləri araşdırıldıqdan sonra 38 nömrə olduğu məlum olmuşdur.

Cork Universitetindən olan arxeoloq Ron Pinhasi "Əvvəl ayaqqabı qalıqlarının Miladdan əvvəl 600 ya da 700 il əvvəlinə aid olduğunu düşünürdük. Çünki ayaqqabı çox yaxşı qorunmuş vəziyyətdə idi" deyir. Karbon testi nəticəsində e.ə. 5500-ci ilə tarixlənən ayaqqabının tapıldığı Vayots Dzor bölgəsindəki dağlarda o dövrdə xırda əkinçilik birlikləri mövcud idi.
daha ətraflı...

August 24, 2013

Timsahların Təkamülü

Bəzi elmdən kənar qaynaqların iddialarında tez-tez müraciət etdikləri bu arqumentlərə yəqin ki rast gəlirsiniz: timsahlar və tarakanlar milyon illər ərzində "təkamülləşməyiblər", bu səbəbdən də Təkamül Nəzəriyyəsi etibarsızdır. Bu yazımızda timsahlara və timsahların təkamülünə toxunmaq istəyirik, daha sonrakı yazılarımızda isə tarakanlardan da bəhs edəcəyik.

İlk olaraq terminlər haqqında bir məlumatlandırma ilə başlayaq: "timsah" əslində yalnızca bir ailədir.
daha ətraflı...

Tiktaalik roseae timsah deyil!

Tiktaalik roseae 2004-cü ildə Kanadanın şimalındakı Ellesmere adasında tapılmışdır. Tiktaalik'in balıqlar kimi primitiv çənəsi, pulları və üzgəcləri var idi, üzgəclərini quruda hərəkət etmək üçün istifadə edirdi. Quruda yaşayan heyvanlar kimi inkişaf etmiş bir sinə qəfəsi, boynu və müasir timsahlardakına oxşayan başı var idi. Yəni həm suda, həm də quruda yaşayan canlılara aid bir çox xüsusiyyətin qarışıq halına sahib idi.

Təkamül əleyhdarları Tiktaalik'in başının Alligator sinensis timsahına aid olduğunu və fosilin digər hissələrinin eyni yer qatında tapılan balıqlara aid olduğunu deyirlər. Tiktaalik'in başı bu timsahınkına oxşasa da, çənə quruluşu olduqca primitivdir. Həmçinin bir neçə institut və universitetlərdə aparılan araşdırmalarda fosilin bütün parçalarının bir-biriylə uyğun olduğu və qətiliklə tək bir növə və eyni canlıya aid olduğu təsdiq edilmişdir. Diqqət ediləcək başqa bir məqam da budur ki, Tiktaalik fosili 375 milyon illikdir, timsahlar isə ilk dəfə müasir dövrümüzdən 84 milyon il əvvəl yaranmışdırlar. Bu səbəbdən Tiktaalik cinsinin heç bir timsah ilə əlaqəsi olmadığını, amma dənizlərdən quruya çıxan ilk canlıların çox dəqiq bir nümayəndəsi olduğunu rahatlıqla deyə bilərik.

Qaynaqlar: 

Edward B. Daeschler, Neil H. Shubin and Farish A. Jenkins, Jr (6 April 2006). "A Devonian tetrapod-like fish and the evolution of the tetrapod body plan". Nature 440 (7085): 757–763. doi:10.1038/nature04639. PMID 16598249

Jennifer A. Clack, Scientific American, Getting a Leg Up on Land

John Noble Wilford, The New York Times, Scientists Call Fish Fossil the Missing Link

Niedzwiedzki, G., Szrek, P., Narkiewicz, K., Narkiewicz, M and Ahlberg, P., Nature 463(7227):43–48, 2010, Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland, 7 January 2010.
daha ətraflı...

Kembri Partlayışı

900 - 635 milyon il əvvəl

Kembri dövründən əvvəlki dövr Yer tarixinin ən uzun dövrüdür və Yer kürəsinin ilk meydana gəldiyi zaman olan 4.6 milyard il əvvəlindən, 542 milyon il əvvəlinə qədər davam etmişdir. Bu, dünyanın dövrümüzə qədərki bütün ömrünün 88%-ə bərabərdir. Canlılıq (ilk konservatlar), Yer kürəsinin meydana gəlməsindən təxminən 600-800 milyon il sonra, 3.8-4 milyard il əvvəl ortaya çıxmışdır. Çox uzun illər (Kembri dövrünə qədər) dünyaya yalnız tək hüceyrəli bakteriyalar hökm etmişdir. Ən qədim bakteriyalar 3.8-3.46 milyard il əvvəlinə aiddir.

İlk çox hüceyrəli canlılara isə ilk dəfə təxminən 700-900 milyon il əvvəl rast gəlirik. Yəni təxminən
daha ətraflı...

August 5, 2013

Qeyri-adi dinozavr növü tapıldı

Bir qrup Amerikalı paleontoloq, ABŞ-ın Utah ştatında apardıqları qazıntı işlərində yeni bir dinozavr növünə aid fosilə rast gəldi.

75 milyon il əvvəl Təbaşir (Kretase) Dövrünə aid olan, Şimali və Mərkəzi Amerikada yaşadığı düşünülən, dimdik formasında böyük bir burnu və buynuzlarıyla diqqət çəkən yeni
bir dinozavr növünə aid fosillər elm dünyasına təqdim edildi. Boyu 4,5 metr, çəkisi isə 1,8 tonna çatan "Nasutoceraptops Titus" adı verilən yeni dinozavr növü Nature adlı məşhur elmi jurnalda yayımlandı.

Dinozavr haqda məlumat yayan Utah Universitetinin "Milli Utah Muzeyi" işçiləri yeni növün xüsusilə çox böyük, dimdikvari burnu və gözlərinin üzərində qeyri-adi ölçülərdə uzun, irəliyə doğru uzanan buynuzları olduğunu bildirdilər. Triceratops ailəsinə mənsub olan yeni növə uzun illər fəaliyyət göstərən paleontoloq Alan Titus'un soyadı birləşdirilərək qoyuldu.

Nature'da yayımlanan tədqiqatda yer alan Denver Təbiət və Elm Muzeyindən olan paleontoloq Scott Sampson, Nasutoceratops növünün asta yeriyən, qorunmaq üçün gur kolluqların arasında gəzişən bir dinozavr olduğunu dedi. Erkəklərinin, dişilərlə birlikdə olmaq üçün "başlarıyla döyüşdüklərini" (marallar kimi) bildirən Sampson, həmçinin qıvrım buynuzlarını döyüşlərdə qalib gəlmək üçün istifadə etdiklərini də açıqladı. Fosilin kəllə sümüyü hissəsi istifadə edilərək 3 ölçülü vizual rekonstruksiya proqramlarıyla fotoşəklin sağında görülən model yaradıldı.

Qaynaq: Nature
daha ətraflı...
 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top