"Genomu dəyişdirmək rulet oynamaq kimi bir şeydir. Xətalı dəyişiklik hüceyrəni məhv edə bilər. Biz, sintetik xromosomun kodunda təxminən 50 min modifikasiya etdik, mayalar isə hələ də sağ-salamatdırlar. Bu, heyrətedicidir", - Cef Buke qeyd edir.
Alimlər artıq yeddi ildir ki çörək mayalarının (Saccharomyces cerevisiae) tam süni genomunu hazırlamaq işi üzərində çalışırlar. 2011-ci ildə onlar "Frankenşteyn mayalarını" əldə etməyə nail olmuşdular. Göbələk genomlarına genləri təsadüfi olaraq qarışdıra və deaktiv edə bilən xüsusi mexanizm yerləşdirilmişdi.
Əldə olan məlumatları istifadə edərək alimlər mayaların 237 min nukleotiddən ibarət 3-cü xromosomunun sintetik kopiyasını yığmağı bacardılar. Bu, maya genomundaki ən qısa hissələrdən biridir. Mütəxəssislər xromosomun uzunluğunu qısaldaraq onu stabilləşdirdilər. Həmçinin onu mutasiyalara səbəb olan tullantı DNT və mobil genetik elementlərdən təmizlədilər.
Alimlər xromosomların bir neçə kopiyasını yaratdıqdan sonra onları fraqmentlərə böldülər. Ardından isə ard-arda fraqmentləri yenidən maya hüceyrələrinə yeridərək onların nüvəyə daxil olmalarına şərait yaratdılar. Nəticədə bu fraqmentlər nüvə içərisində birləşərək üçüncü xromosomun süni versiyasına çevrildilər.
Bukenin başçılığındaki tədqiqatçı qrup kiçik maya koloniyası quraraq göbələklərin davamlılığını yoxlamaq üçün onları müxtəlif qıcıqlandırıcılara məruz qoydu. Alimlərin dediyinə görə, sintetik xromosomlu mayalar müqavimətdə təbii göbələklərdən heç də geri qalmır və genetik mutasiyaları anoloji tezliklə baş verir.
Tədqiqatın müəllifləri yaxın perspektivdə digər xromosomların da süni kopiyalarını hazırlamağı planlaşdırır.
Həmçinin oxuyun:
Nanomühərriklər canlı hüceyrə içərisində işlədi
Süni ilkin hüceyrəyə "can verildi"
Kök hüceyrələrini əldə etməyin yeni üsulu tapıldı
0 şərh var:
Post a Comment