Buqələmunların təkamül keçmişinə aid bir çox məlumata sahib olsaq da, bu qeyri-adi növlərin təkamülü ilə əlaqədar bəzi sirrlər hələ də qalır. Məsələn, buqələmunların bildiyimiz ən qədim əcdadı 60 milyon il əvvəl yaşamış Anqingosaurus brevicephalus adlı bir növdür. Təkamül müddətində, dəyişikliklərini dəqiq olaraq görə bildiyimiz digər növlər arasında 23-13 milyon il əvvəl yaşamış Chamaeleo caroliquarti və 13-5 milyon il əvvəl yaşamış Chamaeleo intermedius növləri bunlardan yalnız bəziləridir. Həmçinin aparılan genetik tədqiqatlar buqələmunların təxminən 100 milyon il əvvəl iquana bənzərlərindən və kələzlərdən ayrılmış bir qrup olduqlarını da göstərir və kələzlər dəstəsinə daha yaxındırlar.
Amma sürünənlərin böyük bir qisminin ən əsas xüsusiyyətlərindən biri olan yumurta qoyma, bu qrupun bəzi növlərində (məsələn şəkildəki Jackson buqələmununda) etibarlı deyil. Bu sürünənlər, eynilə məməlilər kimi doğurlar!
Bu sizi çaşdıra bilər, amma əlimizdə Təkamül Biologiyası var. Hal-hazırda yalnız 2 növ dağ kərtənkələsində və bəzi ilanlarda doğaraq artımı müşahidə edə bilərik, amma fosillərə baxdığımızda bunların sayının 100-dən çox olduğunu görərik. Doğan müasir sürünənlər üzərində aparılan tədqiqatlar, yumurta qoymağa yaxın bir doğuş tipinin çətin şərtlərdə sürünənlərin bəzilərinin nəsillər içərisində keçirə bildiyi təkamül dəyişikliyi olduğunu göstərir. Bu keçidə səbəbin mühitdə olan qida qaynaqları və bunların bu təkamül dəyişikliyini dəstəklədiyi hesab edilir. Dağ kərtənkələləri üzərində aparılan işlərdən, nəsillər içərisində təkamül dəyişikliklərini, həm də doğuş tipi kimi əhəmiyyətli bir təkamül dəyişikliyini gözlərimizlə görə bilərik. Bu keçid, məməlilərin sürünənlərdən təkamülləşməsi faktını dəstəkləyən yüzlərlə dəlildən yalnız biridir.
Üstəlik bu doğuş çox uğurlu şəkildə təkamül keçidini göstərir. Hər nə qədər biz "doğuş" olaraq bilsək də, bu canlıların doğduğu balalar ilk mərhələdə qarında yumurta içərisində, ana rəhmində inkişaf edirlər. Ardından burada yumurtalarından çıxır və "doğulurlar". Yəni, təkamülü göstərə biləcək bir keçid gözümüzün qarşısında reallaşır! Bundan başqa, ətraf şərtləri normal hala qayıtdıqda bu sürünənlər ənənəvi yumurta qoyma üsuluna bir neçə nəsil içərisində yenidən qayıda bilirlər. Bu, mühitə görə təkamül dəyişikliklərinin ən gözəl nümunələrindən hesab olunmalıdır.
Qaynaq: TorontoZoo
Amma sürünənlərin böyük bir qisminin ən əsas xüsusiyyətlərindən biri olan yumurta qoyma, bu qrupun bəzi növlərində (məsələn şəkildəki Jackson buqələmununda) etibarlı deyil. Bu sürünənlər, eynilə məməlilər kimi doğurlar!
Bu sizi çaşdıra bilər, amma əlimizdə Təkamül Biologiyası var. Hal-hazırda yalnız 2 növ dağ kərtənkələsində və bəzi ilanlarda doğaraq artımı müşahidə edə bilərik, amma fosillərə baxdığımızda bunların sayının 100-dən çox olduğunu görərik. Doğan müasir sürünənlər üzərində aparılan tədqiqatlar, yumurta qoymağa yaxın bir doğuş tipinin çətin şərtlərdə sürünənlərin bəzilərinin nəsillər içərisində keçirə bildiyi təkamül dəyişikliyi olduğunu göstərir. Bu keçidə səbəbin mühitdə olan qida qaynaqları və bunların bu təkamül dəyişikliyini dəstəklədiyi hesab edilir. Dağ kərtənkələləri üzərində aparılan işlərdən, nəsillər içərisində təkamül dəyişikliklərini, həm də doğuş tipi kimi əhəmiyyətli bir təkamül dəyişikliyini gözlərimizlə görə bilərik. Bu keçid, məməlilərin sürünənlərdən təkamülləşməsi faktını dəstəkləyən yüzlərlə dəlildən yalnız biridir.
Üstəlik bu doğuş çox uğurlu şəkildə təkamül keçidini göstərir. Hər nə qədər biz "doğuş" olaraq bilsək də, bu canlıların doğduğu balalar ilk mərhələdə qarında yumurta içərisində, ana rəhmində inkişaf edirlər. Ardından burada yumurtalarından çıxır və "doğulurlar". Yəni, təkamülü göstərə biləcək bir keçid gözümüzün qarşısında reallaşır! Bundan başqa, ətraf şərtləri normal hala qayıtdıqda bu sürünənlər ənənəvi yumurta qoyma üsuluna bir neçə nəsil içərisində yenidən qayıda bilirlər. Bu, mühitə görə təkamül dəyişikliklərinin ən gözəl nümunələrindən hesab olunmalıdır.
Qaynaq: TorontoZoo
0 şərh var:
Post a Comment