İlanların təkamül müddəti ərzində sürünənlərdən törədiyini bilirik. Bu müddət içərisində üzvlərini itirən müasir ilanlar həm genetik, həm də morfoloji olaraq bu üzv qalıqlarını bədənlərində daşıyırlar. Bəzən təkamül prosesində genetik baxımdan dayandırılan genlər yenidən aktivləşə bilər və növlərin əcdadlarından qalma xüsusiyyətləri yenidən ortaya çıxa bilər. Şəkildəki Cənub-Şərqi Çində tapılan ilan bunun ən maraqlı nümunələrindən biridir.
Bəzi hallarda HOX genləri kimi bədən planını təyin edən genlərdə meydana gələn mutasiyalar növün normal olaraq mövcud olan orqanlarının sayının və ya həcminin artmasına səbəb ola bilər. Bu səbəbdən meydana gələn üç qollu və ya iki başlı canlılar təkamül üçün əhəmiyyət daşımırlar. Lakin ilan kimi qıçları olmayan bir növün baş verən genetik səhvdən qıçının meydana gəlməsi, olduqca əhəmiyyətli hadisədir. Bunu, inkişaf edən qıçın ilanı təkamülləşdirməsi adlandırmaq yalnış olardı. Çünki bu qədər böyük bir sıçrayış (ayaqsız ola-ola anidən qıçın yaranması), ehtimalla ilana zərər verəcək və təbiətdə məğlub olmasına səbəb olacaq. Amma bu qıçın meydana gəlməsinin təkamül əhəmiyyəti, ilanların, təkamülün nəzərdə tutduğu kimi, bir vaxtlar qıçlı olduğu həqiqətini təsdiqləməsindən ibarətdir. Çünki belə mutasiyalar növlərdə mövcud olmayan orqanları bir anda yarada bilmirlər. İlanlarda bəzən qıçın meydana gəlməsi, insan kimi quyruqsuz primatlarda bəzən quyruğun meydana gəlməsi və s. genetik səhvlər, gördüyünüz kimi təkamülün izlərini müasir dövrə qədər daşıyır.
Çində tutulan 40 santimetrlik bu ilanın sadəcə ayağı deyil, eyni zamanda sürünənlərinkinə çox oxşayan bir caynağı da var. Təkrar edək: bu, növün təkamül keçirəcəyinə işarə deyil. Əlbəttə ilanlar da, hər növ kimi təkamül keçirir, amma təkamül bu cür sürətli sıçrayışlarla baş verə bilməz. İlanlarda məşhur olan bir digər təkamül keçmişi ilə əlaqəli qalıq isə, arxa qıçlara aid inkişafdan qalmış sümüklərdir.
Qaynaq: PopularScience
0 şərh var:
Post a Comment