Showing posts with label Texnologiya. Show all posts
Showing posts with label Texnologiya. Show all posts

April 2, 2018

Luvr Muzeyindəki zərrəcik sürətləndiricisi: AGLAE


Parisdə yerləşən Luvr Muzeyinin şüşə piramidasının altında, 15 metr dərinlikdəki zirzəmidə, kuratorların sərgiləməyi düşünmədikləri bir əsər var: muzeyin zərrəcik sürətləndiricisi. Bu, Dan Braunun romanı deyil. "Accélérateur Grand Louvre d'analyse élémentaire", yəni qısaca AGLAE adlı cihaz realdır və 1988-ci ildən bəri muzeyin bir parçasıdır.

Araşdırmaçılar, əsərlərin hazırlandığı maddələri öyrənmək və orijinallıqlarını təsdiqləmək üçün AGLAE-nin proton və alfa zərrəcik şüalarını istifadə edir. Bir obyektin tərkibindəki elementlərin miqdarı və kombinasiyaları, mineralın çıxarıldığı mədənlərə və obyektin nə vaxt hazırlandığına dair barmaq izi kimi qiymətli məlumat verə bilər.

Alimlər AGLAE-dən Fransız hökumətinin Napoleon Bonaparta hədiyyə etdiyi bir qılınc qınının təmiz qızıldan hazırlandığını yoxlamaq (həqiqətən elə idi) və "Oturmuş Katib" adlı 4500 illik Misir heykəlinin canlı kimi görünən gözlərindəki mineralları müəyyən etmək üçün istifadə etdilər (qara qaya kristalı, ağ maqnezium karbonat və damarlar üçün də qırmızı dəmir oksid).

Oturmuş Katib
Maşını idarə edən qrupun rəhbəri Kler Paçeko deyir: "AGLAE-nin tamamilə mədəni irsə həsr edilməsi onu bənzərsiz edir". Bu, müvafiq araşdırma sahəsi üçün istifadə edilən yeganə zərrəcik sürətləndiricisidir. 

Paçeko, Bordo Universitetində antik əşyalar sahəsində doktorluq dərəcəsi almaq üçün AGLAE-də ion-şüalanmaları analizləri ilə işə başlamışdır. 2011-ci ildə qrup lideri olan Paçeko, sürətləndiricini üç mühəndisdən ibarət olan komandayla birlikdə idarə edir. Fiziklər və mühəndislər, araşdırmalarını kuratorlar və sənət tarixçiləri ilə birlikdə aparır.

AGLAE-nin ən əhəmiyyətli xüsusiyyətlərindən biri, əsərlər üzərində tədqiqat aparılarkən zərər verməməsidir. Əgər söhbət mədəni mirasdan gedirsə, bu ilk prioritet olur. AGLAE-də istifadə edilən texnikalar arasında, litium və uran arasındakı elementlərin ən kiçik izlərini belə müəyyən edə bilən, zərrəciklə induksiya olunan rentgen və qamma şüaların emission spektrometriya üsulları var. 


AGLAE-dən əvvəl tədqiqat obyektlərinin analizi üçün nümunələrin potensial təhlükələri olan vakuum otağına yerləşdirilməsi lazım idi. Vakuum otağına yerləşməyən böyük obyektlərin araşdırılması isə ümumiyyətlə mümkün deyildi. AGLAE-nin şüaları vakuumdan kənarda da çalışdığından, tədqiqatçılar istənilən ölçülü və formalı obyekti araşdıra bilir. 


Mənbə: symmetrymagazine.org

daha ətraflı...

October 15, 2016

"Asgardia" adlı ilk kosmik ölkə yaradılacaq

Alimlər, mühəndislər və hüquqşünaslardan ibarət beynəlxalq komanda kosmik texnologiyaların inkişafı, yerdənkənar təhlükələrdən müdafiə və planetdə sülhün qorunub saxlanması üçün "Asgardia" layihəsini təqdim edib. Layihənin məqsədi gələcəkdə bəşəriyyət tarixindəki ilk kosmik ölkəni yaratmaqdır.

Paris şəhərində təşkil olunan mətbuat konfransında əslən Azərbaycandan olan rus sahibkarı, Rusiya hava-kosmik hücumundan müdafiə sistemləri konserninin idarədənkənar ekspert şurasının həmsədri, "Almaz-Antey"” konstruktor bürosunun sabiq rəhbəri və Beynəlxalq Aerokosmik Tədqiqat Mərkəzinin (AIRC) təsisçisi İqor Aşurbəyli çıxış edib.

"Asgardia" layihəsi işlərinin startı elə AIRC-nin himayəsi altında baş tutacaq, mütəxəssislər deyir. Layihə çərçivəsində ilk "kosmik ölkənin" yaradılması planlaşdırılır - elə bir ölkə ki, orada insanlar Asqardın skandinav tanrıları kimi Yerin hüdudlarından kənarda da, azad və sülh içində və Yer qanunlarına tabe olmadan yaşaya biləcəklər. "Layihənin elmi və texniki komponentlərini üç sözlə şərh etmək olar - Sülh, Azad Yiyələnmə və Müdafiə", - Aşurbəyli qeyd edir.

Rəsmi saytı artıq fəaliyyətə başlayan layihə insanlara gələcəyin ölkəsinə vətəndaşlıq alma imkanı təklif edir (öz vətəndaşlıqlarını qoruyaraq). İlkin işlərə başlanılsa da, layihə rəsmi olaraq gələn il kosmosa peykin buraxılması hadisəsindən sonra start götürəcək. Daha sonra peyk yeni kosmik ölkənin ilk formal ərazisi kimi tanınacaq. Aşurbəylinin dediyinə əsasən, əgər layihə təsisçilərinə ən az 100 min vətəndaşlıq müraciəti göndərilsə, BMT-yə ölkənin tanınması üçün rəsmi ərizə göndərilməsi işinin hüquqi əsasları formalaşmış olacaq.

İqor Rauf oğlu Aşurbəyli 1963-cü ilin sentyabrın 9-da Bakıda anadan olub. Məşhur azərbaycan neft sənayeçilərindən olan Aşurbəyovların soyundandır.

Həmçinin oxuyun:

Yaponiya kosmik lift inşa edəcək
ABŞ mütəxəssisləri Merkurini partlatmağı təklif edir
Rusiyalı alimlər qəribə kosmik siqnal qeydə alıblar
daha ətraflı...

March 31, 2015

Yadplanetliləri "Dayson kürəsi" köməyilə tapa bilərik

Belə bir nəhəng kainatda yüksək şüura malik yadplanetlilərin axtarışı olduqca çətin işdir. Lakin əgər sivilizasiya səviyyəsinə qədər inkişaf etmiş yadplanetlilərin Dayson kürəsi qurduqlarını nəzərə alsaq, axtarış şanslarımız bir qədər də arta bilər. Türkiyənin Boğaziçi Universitetindən olan alimlər Dayson kürəsi adlı texnologiyaları kosmosun hansı ərazilərində tapa biləcəyimizi bildiklərini iddia edirlər.

Dayson kürəsi - hipotetik astromühəndislik obyekti, mərkəzində ulduzu olan böyük radiuslu nazik kürəvi örtük qurğusudur. Belə üsul sayəsində ulduz enerjisindən maksimal qədər yararlanmaqla yanaşı, həm də örtüyün dövrə vurması ilə süni qravitasiya əldə etmək olardı. Əlbəttə ki, inşa edilə biləcək belə bir qurğu çox iri ölçülərdə olmalıdır (hesablamalara görə radiusu bir astronomik vahid təşkil edə bilər). Dayson kürəsi hətta ən uzaq məsafələrdən belə aşkar edilə bilər ki, alimlər də məhz bu məsələyə toxunurlar.

Elə isə yerdənkənar sivilizasiyalara aid Dayson kürələrini harada axtarmalı? Professorlar İbrahim Semiz və Salim Oğur hesab edirlər ki, belə obyektin inşası üçün ən uyğun cazibə qüvvəsi və enerji şərtlərinə yalnız ağ cırtdan ulduzlarda rast gəlmək olar. Bunlar, kütləsi Günəşinkilə müqayisə oluna biləcək, lakin radiusu təxmini 100 dəfə az olan yığcam ulduzlardır. Belə bir kürənin örtüyünün qalınlığı sadəcə bir metr ola bilər, inşası üçün isə Ayın kütləsi ağırlığında maddəyə ehtiyac var. Astronomlar obyektin axtarışının infraqırmızı diapazonda aparılmasını təklif edirlər.

Dayson kürəsinin axtarışında əsasən SETI layihəsi (Yerdənkənar sivilizasiyaların axtarışı üzrə tədqiqat mərkəzi) maraqlıdır. Böyük bir ehtimalla demək olar ki, əgər axtarışa başlanılsa, kosmosu İQ diapazonda araşdıran "Spitzer" teleskopunun imkanlarından istifadə ediləcək.

Bir çox mütəxəssislər yuxarıda izah olunan konsepsiyaya xeyli şübhə ilə yanaşır. Onlar, Dayson kürəsinin texniki olaraq çətin olduğunu və sivilizasiyaların hüdudlarını süni olaraq məhdudlaşdırdığını qeyd edirlər.


Həmçinin oxuyun:

"Bəlkə yadplanetli axtarışı strategiyamız yalnışdır?"
Alimlər: "Nə olursa olsun, yadplanetli sivilizasiyalarla əlaqə yaratmalıyıq"
Yaponiya kosmosdan enerji əldə edəcək
daha ətraflı...

January 27, 2015

"Bəlkə yadplanetli axtarışı strategiyamız yalnışdır?"

Yerdənkənar sivilizasiyaların axtarışı və onlarla əlaqə yaradılması üsullarına dəyişikliklər edilməlidir, alimlər hesab edir. Yarım əsrə yaxındır axtarışda olan ağıllı kosmik qardaşlarımızdan səs-soraq yoxdur. Yüksək intellektli yadplanetli varlıqların kosmosa yaydığı siqnalların axtarışı nəticə verməyibsə, bəlkə səhv bizdən qaynaqlanır?

Kainatımız o qədər böyük bir yerdir ki, burada həyatın yalnız Yerdə inkişaf etmiş ola biləcəyi versiyası şübhəli səslənir. Bir neçə onillikdir ki, alimlər həyat əlamətləri ola biləcək, həyat üçün əlverişli şərtlərə malik astronomik obyektlərin axtarışındadırlar. Hər hansı bir planetdə həyatın hansı yollarla yaranmış ola biləcəyi və ya uzaq kosmosda yadplanetli varlıqların sivilizasiya səviyyəsinə qədər inkişaf edib-etmədikləri məhz astrobiologiya adlı gənc elm sahəsinin cavab tapmağa çalışdığı suallardır.

Bununla əlaqəli olaraq ötən əsrin ortalarında SETI (yadplanetli sivilizasiyalarının axtarışı üzrə tədqiqat mərkəzi) layihəsinin təməli qoyuldu. Layihənin məqsədi dar diapazonda yüksək intellektə sahib yadplanetlilərin kosmosa yaydıqları radiosiqnalların axtarışından ibarət idi. Lakin SETI digər ehtimalı da gözardı qoymur: işdir, əgər qabaqcıl texnologiyaya malik yadplanetlilər bizimlə könüllü şəkildə əlaqə yaratmaq istəsə, onların ünvanlı mesajını cavabsız qoymaq nə dərəcədə düzgün olardı?

Berklidə yerləşən Kaliforniya Universitetindən olan Devid Messerşmitt kosmosa yayılmış ola biləcək potensial yadplanetli sivilizasiyası siqnallarının axtarışı strategiyasına bəzi dəyişikliklər edilməsinin lazım olduğunu irəli sürür. Hesab edir ki, dar diapazonda davamlı siqnal ötürmək üçün yadplanetli sivilizasiyaların enerji ehtiyatı kafi miqdarda olmaya bilər və ya belə diapazonda böyük enerji israfının qarşısını almaq üçün, ona qənaət etmək istəyə bilərlər. Başqa deyimlə, əgər söhbət bizdən dəfələrlə artıq inkişaf etmiş varlıqlardan gedirsə, belə üsul onlara əlverişsiz və "baha" başa gəlməlidir. Professor Messerşmitt qeyd edir ki, əvəzində daha geniş tezlik diapazonunda tək-tək və qısa siqnalların axtarışı ilə məşğul olmaq daha effektivdir.

Bunun üçün Messerşmitt rəsədxanaların qəbul edici cihazlarını yenidən tənzimləmək və qeydə alınan siqnalların bərpasına nəzarət edən proqram təminatını modifikə etməyi təklif edir.

"Lakin Yerdənkənar sivilizasiyalara aid izlərin dar diapazonda da axtarışı davam etdirilməlidir", - hər iki axtarış texnikasının vacib olduğunu hesab edən Messerşmitt, deyir.

Yadplanetlilərlə heç vaxt əlaqə qura bilməyəcəyimizə bir çox səbəblər var. Onlar bizdən xeyli uzaqda ola da, bizimlə əlaqə yaratmaq istəməyə də bilərlər. Doğma planetimiz olan Yerdə bu qədər qarışıq və müxtəlif canlı davranışlarına rast gəliriksə, oxşar amma bizim üçün yad ola biləcək, anlamadığımız yadplanetli zəkasının bizə qarşı "biganəliyini" niyə nəzərə almayaq ki? Hər halda Dreyk tənliyi qalaktikada tənha olduğumuz ehtimalının olmadığını göstərir. Bəlkə də bu mühüm sirrə məhz professor Messerşmittin irəli sürdüyü yeni üsulun tətbiqi sayəsində aydınlıq gətirilmiş olacaq və nəhayət anlayacağıq: "onlar" yoxdur yoxsa biz səhv edirdik?

Həmçinin oxuyun:

"Yadplanetliləri taparıq... siyasətçilər qoysa"
Kainatdaki həyatı qamma-partlayışlar məhv edir
20 il sonra yadplanetlilərlə ilk əlaqə yaradılacaq
daha ətraflı...

January 15, 2015

Nostradamusdan daha az məşhur Azimov...

XX əsrin ən məşhur fantast-yazıçılarından biri Ayzek Azimovun sözlərinə inansaq, bir neçə həftə əvvəl geridə qoyduğumuz 2014-cü ildə artıq hər birimiz psixiatrlara müraciət etməyə başlamalıydıq. Eyni zamanda biokimyaçı olan Azimov, 1964-cü ildə dərc etdiyi essedə gələcəyin, daha doğrusu məhz 2014-cü ilin nəyə oxşadığını proqnoz etməyə çalışmışdı.

Buna səbəb isə Kvins, Nyu-Yorkda təşkil olunmuş "Anlaşma dünyası" adlı ilk beynəlxalq sərgi idi. Həmin sərgi hələ də yaddaşlardadırsa, bu, sadəcə, onun gələcəklə bağlı proqnozlarından qaynaqlanmalıdır. Orada təqdim edilmiş futuristik texnologiyaların bəziləri hələ geniş istifadədə deyil. Heç uçan avtomobillər və sualtı evlərlə rastlaşmaq imkanına sahib olmusuzmu? Azimovun 50 illik proqnozlarına nəzər yetirək.

1. "Kommunikasiyalar video-eşitməli olacaq və siz, zəng edən adamı eşitməklə bərabər, onu həm də görmüş olacaqsınız"

İki abonent arasında ilk transkontinental videozəng 20 aprel 1964 tarixində, Bell Systems (daha sonralarsa Bell Laboratories) şirkətinin hazırladığı texnologiya köməyilə baş tutmuşdu. Fantast Azimov, çox güman ki, SkypeApple FaceTime kimi proqramların bu gün mövcudluğundan çox, onların ucuzluğuna heyran qalardı. 1964-cü ildə Vaşinqtondan Nyu-Yorka edilmiş 3 dəqiqəlik videozəng 16 dollar dəyərində idi, indiki kursla isə bu, 118 dollara bərabərdir.

2. "Antarktikada yerləşən meteoroloji stansiya da daxil olmaqla, Yerin istənilən nöqtəsinə bilavasitə zəng edə biləcəksiniz"

Əlavə şərhə ehtiyac yoxdur. Sadəcə telefonunuza istədiyiniz ölkənin kodunu yığın. Antarktikanınkı 672 olsa da, bəzi regionlarının kodu Yeni Zelandiya ilə eynidir (+64).

3. "2014-cü ildə robotlar hər yerə yayılmayacaq və çox da keyfiyyətli olmayacaqlar, lakin mövcud olacaqlar"

Robotics (robot texnikası) sözü ingilis dilinə məhz cənab Azimovun səyilə daxil olub. Hələlik intellektual robotlar hazırlamağa nail olmamışıq ki, xidmətçilərin işini lazımi qədərilə əvəz edə bilsinlər. Lakin bu gün, maraqlıdır ki, Azimovun qeyd etdiyi hadisələr baş verməkdədir - bəzi layihələr var ki, imtahan vermə qabiliyyəti olacaq dəmir-tələbələri təkmilləşdirmək, həkimləri əvəz edəcək robot-cərrahlar üzərində işlər aparmaq və dəmir əllərdən kulinar şedevrlər yaratmaq hədəfləri güdür.

Azimovun mövzu ilə bağlı başqa bir zamanı qabaqlamış açıqlaması isə "miniatür kompüterlərdir". Bu gün smartfon adı ilə tanınan bu kompüterlər müasir həyatımızın əvəzolunmaz hissəsinə çevriliblər. Azimov hesab edirdi ki, bu minikomplar robotların beyni olacaq. Lakin şəhərdə azdıqda və ya yeni bir şəhəri öyrənmək üçün xəritədən yardım istədikdə, smartfon bizim də beynimiz kimi fəaliyyət göstərmiş olmurmu? Bəlkə "peyğəmbər" robot dedikdə elə bizləri nəzərdə tutub?..

4. "Televiziyanın vəziyyətində isə divar ekranları adi teleradioaparatları əvəz edəcək, habelə 3D görüntülər göstərə bilən şəffaf kublar yaranacaq"

Azimovun proqnozlarının ən diqqətəlayiq aspekti budur ki, o, tez-tez hər hansı bir texnologiyanı qeyd edir, lakin bu texnologiyanın səbəb olacağı entuziazmı həddindən artıq şişirdirdi.

Fantast-yazıçı buna layiqdir: düz ekranlı televizorlar ənənəvi televiziya radioaparatlarını əvəz edib, 3D texnologiyalar isə kub formasında olmasa da, elektronikanın müxtəlif sərgilərinə artıq bir neçə ildir ki, əlavə edilib.

Lakin 3D texnologiya publikanı gözlənildiyi kimi heyran qoya bilmədi. 2014-cü ilin iyul ayında BBC, cəmiyyətdə olan az marağı nəzərə alaraq, 3D proqramların buraxılmasını dayandırdı.

5. "Ay ilə əlaqə saxlamaq bir qədər narahat olacaq. 2014-cü ilədək Marsa pilotsuz gəmilər endiriləcək"

Əlbəttə ki, Azimov gələcəyi dəqiqliklə görməli deyildi. Görünür ki, kosmik eranın inkişafı dövrü ona, Ayda quracağımız bazalarla bağlı optimistik proqnozlar verməyə əsas yaradırdı. Düşünürdü ki, peykimizlə əlaqə qurduqda, cəmi 2,5 saniyəlik siqnal gecikməsi baş verəcək.

Lakin Azimovun "2014-cü ilədək Marsa aparatlar göndərəcəyimiz" proqnozu özünü necə lazımdır doğruldub. Heyf ki, fantast marsoxod Cuiosity-nin tvitter səhifəsini görə bilmədi...

6. "Avto-yeməklər hazırlayan və suyu isidərək, qəhvəyə çevirən mətbəx qurğuları inkişaf etdiriləcək"

Avtomat qəhvə aparatları artıq mövcuddur.

Azimovun maya və yosunlardan hazırlanan geniş və müxtəlif dadlı məhsullarla ("saxta hind quşu əti" və ya "psevdo-steyk") bağlı proqnozu isə iki il əvvəl reallaşıb. Alimlər laboratoriyada yetişdirdikləri ilk kotleti təqdim ediblər. İnsanların bu qidaları bəyənəcəklərini düşünən Azimov yanıla da bilərdi, çünki laboratoriya kotletinin dadını yoxlayanlar, onun "kafi miqdarda yağı olmadığını" deyirdilər.

7. "Robotlaşdırılmış beyinli avtomobillərin hazırlanması üçün çoxlu səylər göstəriləcək"

Elə bu yaxınlarda Mercedes-Benz öz pilotsuz (sürücüsüz) avtomobilinin konseptini təqdim etdi. Hər il səylər göstərilir. Amma, hər halda fantastın "robotlaşdırılmış beyinləri", "avtomatik idarə olunan maşınlardan" daha təhlükəsiz səslənir.

8. "Dünya əhalisinin hamısı bütün ölçülərdə gələcəyin texniki yeniliklərindən zövq ala bilməyəcək. Bu texnikalar bu günlə müqayisədə insanların daha az hissəsi üçün əlçatan olacaq. Maddi olaraq onlar indikindən daha yaxşı yaşasalar da, ümumiyyətlə daha böyük ölçülərdə geri qalacaqlar"

Ayzek Azimovun bu proqnozla zamanı qabaqladığını vurğulamaq olar. Fantastın proqnozlarının sayı daha çoxdur, onların bəziləri tam, digərləri isə müəyyən qədər həyata keçib. Onun, əhali sayının artması və doğum üzərində nəzarətlə bağlı xəbərdarlıqları isə başqa bir məqalənin mövzusu olsa yaxşıdır.

Texnologiyaların hamı üçün bərabər istifadəyə verilməyəcəyi təqdirdə, faydası kimi, eyni zamanda daha artıq zərərinin də ola biləcəyini peyğəmbərcəsinə proqnoz etmiş Azimov, bəlkə də psixoloji problemləri olmuş Nostradamusdan, nədənsə, daha az məşhurdur.


Həmçinin oxuyun:

"Məryəmin cənnətdə olmasına dair heç bir sübut yoxdur"
Ən məşhur elmdən kənar əfsanələr
"Interstellar" və zaman səyahəti mövzusu
daha ətraflı...

December 3, 2014

Stiven Hokinq: "İntellektual maşınlar bizi qabaqlayacaq"

Britaniyalı astrofizik Stiven Hokinq süni intellektin inkişafının bəşəriyyət üçün təhlükəli ola biləcəyini hesab edir.

Dünya şöhrətli fizik BBC-yə verdiyi açıqlamasında dolğun süni intellektin insan irqinin sonunu yaxınlaşdıracağını deyir. Belə intellekt inanılmaz sürətlə təkmilləşərək, insan inkişafını geridə qoyacaq, nəticədə də bəşəriyyət intellektual maşınlarla müqayisə edilməyəcək qədər geri düşəcək. Bir neçə ay əvvəl də bu mövzuda proqnozlarını irəli sürmüş alim, görünür ki, texnoloji inkişafın qaranlıq yönlərindən ehtiyatlandığını gizlətmir.

Bununla belə Hokinq primitiv süni intellekt cihazlarının faydalı olduğunu qeyd edir. Alim özü də Intel şirkətinin istehsalı olan xüsusi nitq ötürücü sistemindən yararlanır. Bu sistem fikir gedişatını təhlil edərək, müəyyən bir vəziyyətdə deyilməsi mümkün olan sözləri təqdim edir. Ardından isə professor Hokinqin səsi proqramlı şəkildə generasiya edilir.

Kembric Universitetinin nəzəri kosmologiya mərkəzinin təsisçisi və eyni zamanda rəhbəri olan Stiven Hokinq dövrümüzün ən məşhur nəzəri fiziklərindən biridir. Yan amiotrofik sklerozdan əziyyət çəkən alim əlil arabasına məhkumdur. Buna baxmayaraq dəfələrlə özünün xoşbəxt olduğunu deyən Hokinq, davamlı elm populyarizasiyası ilə məşğul olmaqla yanaşı, həm də bir çox elmi layihələrdə iştirak edir.

Həmçinin oxuyun:

Hokinq: "Süni intellekt bəşəriyyətin ən böyük səhvi ola bilər"
Hokinq: "Sağalmaz xəstələrə intihar hüququ verilməlidir"
Hokinq: "Qara dəliklər mövcud deyil"
daha ətraflı...

November 15, 2014

Gələcəyin seksi

Bu gün seks haqda nəinki yazırlar, onu həm də internetdə nümayiş etdirir və insanları onunla məşğul olmağa çağırırlar. İntimə artıq heç kəs "müqəddəs" münasibəti göstərmir. Bəlkə də bu səbəbdən seks və sevgi iki fərqli qütbə ayrılıb. "Həqiqi sevgi" hələlik müasir texnologiyaların təsiri altına tam düşməyib, seks haqda isə eyni sözləri deyə bilməyəcəyik. Gəlin müasir texnologiyalara və seks prototiplərinə baxıb, onun gələcəkdə necə bir forma alacağını təsəvvür etməyə cəhd edək.

Gender və seksual oriyentasiya

Qərb insanı artıq fərdin gender və seksual oriyentasiyasının doğuşdan təyin edilmədiyinə əmin olub. Bu gün insanların əməliyyatlara üz tutaraq cinslərini dəyişdirməsi, demək olar ki, daha heç kəsi maraqlandırmır. Bundan başqa bir çox transseksuallar skeptiklərə, cinslərini dəyişdirdikdən sonra öz həyatlarının necə yaxşı istiqamətə doğru çevrildiyini sübut etmək üçün qəhrəmancasına maarifləndirmə işləri aparırlar. Bunun ən parlaq nümunəsi Matrix trilogiyasını və Dumanlı Atlas (Cloud Atlas) filmini öz qardaşı Endi ilə birlikdə yaradan Lana Vaçovskidir.


Bir müddət əvvəl Almaniya üçüncü cinsin olduğunu qəbul edən ilk Avropa ölkəsi oldu. Yəni, valideynlər uşağın cinsini dəqiqləşdirdikdə "qeyri-müəyyən" variantını da seçə bilərlər. Uşaq böyüdükdə isə özünü istənilən cinsə aid edə bilər. Bu qanun əsasən hormonları və reproduktiv orqanları bir cinsə 100% aid olmayanlar üçün aktual olacaq.

Dünyanın bir çox ölkələrində homoseksualizm dövlət səviyyəsində qəbul edilir. Bununla yanaşı Facebook, Microsoft, AppleIntel kimi iri texnoloji resurlar da həmcinslərin nigahını dəstəklədiklərini bildirərək, homoseksuallar və transseksualların cəmiyyətin bərabər hüquqlu nümayəndələri olduğunun qəbul edilməsi prosesini sürətləndirirlər.

İnteraktiv porno-oyunlar

Hazırki texniki imkanların səviyyəsini nəzərə alaraq, taktil (sensor) hissləri və qoxuları doğuran və onları birbaşa beynə ötürən kamera və geyimlərin tezliklə reallığa çevriləcəyini deyə bilərik. Ələxsus bununla əlaqəli texnologiyalar artıq mövcuddur. Misal üçün, bu yaxınlarda yarıçılpaq modellər üzərində təqdimatı baş tutmuş Oculus Rift kaskasının bacarıqları, yumşaq dildə desək, heyrətləndirir. Onları insanlardan ayırmaq, demək olar ki, mümkün deyildi. Kaskanın Xbox Kinect-in hərəkətləri kimi fiksə edən qurğularla bağlantısı sayəsində interaktiv porno-oyunlara dalmaq mümkün olur.


Seks və kompüter oyunları

Virtual reallıq texnologiyalarının inkişafı ilə seks kompüter oyunlarının ayrılmaz hissəsinə çevrilə bilər. Oyunçular həm digər istifadəçilərlə, həm də xəyali personajlarla seksual əlaqə yaşaya bilərlər.

Hazırda Yaponiya və Koreyada "virtual partnyorlar" olduqca populyardır, hansılar ki istifadəçi ilə birbaşa əlaqə yarada bilməsələr də, hərəkətlərə reaksiya verə bilirlər. "Ağıl xalları" bağlantısı və hərəkət detektoru köməyilə bir yapon entuziast öz yanında yapon vokaloidi Xatsune Mikunu yarada bilib. Çəkdiyi videoda istifadəçinin sığallama və zərbələrinə personajın reaksiya verdiyini görmək olar.

Virtual oyunun real həyata təsiri bəzən absurd səviyyəyə çatır. Nümunə olaraq, Second Life virtual aləmi istifadəçilərinin evləndiyi, orgiyalarda iştirak etdiyi və hətta real həyartda yad avatarlara qısqanclıq səbəbindən boşandıqları kimi hadisələri qeyd etmək olar.


Robotlar bizi əvəz edir

Süni intellektin, realistik materilların və çevik parametr təyinedilməsinin təkmilləşdirilməsi ilə yaxın gələcəkdə robotlar istifadəçilərin bütün ehtiyaclarını qarşılaya biləcəklər. Bununla da onlar, seks-industriya sahəsi işçilərinin müəyyən hissəsini əvəz edəcəklər. ABŞ-da dünyada ilk dəfə olaraq seks üçün planlaşdırılmış androidlər satışa buraxılıb. Virtual reallıq qurğusu köməyilə robotların xarici görünüşünü dəyişmək mümkün olacaq. Yaponlar artıq mexaniki siluetin prototipini nümayiş etdiriblər, hansının ki üzərinə animasiyalaşdırılmış qız holoqramı yüklənib. Bundan başqa, Lars fon Triyerin "Nimfoman" filminin pornoqrafik səhnələrinin çəkilişi üçün aktyorların sifətini onları əvəz dublyorların vücuduna ötürən texnologiyadan yararlanılıb.

Süni intellekt üzərində çalışan mütəxəssislər əmindirlər ki, insanlar 2050-ci illərdən virtual reallıqdan yararlanmadan robotlara aşiq olacaq, onlarla ailə quracaq və onlara öz həqiqi yoldaşları kimi münasibət göstərə biləcəklər.

Məsafə seks üçün maneə deyil

Çox yaxın zamanda insanların, bir-birlərinin ehtiyaclarını uzaq məsafədən qarşılayacaqlarını təmin edəcək qurğular hazırlana bilər. Məsələn, bu yaxınlarda Dure x kampaniyası hissiyatlı alt paltarların prototipini təqdim edib. Bu alt paltarlarının bəzi hissələri, oraya smartfondan siqnal ötürdükdə vibrasiya effekti meydana gətirir. Interaxon kampaniyası isə beyin dalğalarına reaksiya verə bilən ucuz (200$-dan aşağı) baş halqası istehsal etmək fikrindədir. Hiperrealistik Fleshlight simulyatoru sayəsində məsafə seksinin bu gün də mümkün ola biləcəyini vurğulamaq olar.

Küçələrdən ixtisaslaşdırılmış müəssisələrə

Yeni texnologiyaların yaranması ilə hətta Qərb ölkələrində seks-industriyası sahəsində çalışanlar daha rahat və təhlükəsiz iş şərtlərinə keçid ala biləcəklər. Onlar, kompüter şəbəkələri, onlayn reklam və şəxsi marketinq kimi imkanlardan yararlanaraq, vasitəçilərə ehtiyac duymadan öz karyeralarını yürüdəcəklər.

Orijinal məqalə buradadır

Həmçinin oxuyun:

Seks beyin fəaliyyətini gücləndirir
Seks üçün iki ayaq üzərinə qalxdıq?
Üç valideyndən olan uşaqlar gəlir
daha ətraflı...

September 23, 2014

Yaponiya kosmik lift inşa edəcək

Yapon korporasiyası olan Obayashi nümayəndələri yaxın gələcəkdə həyata keçirəcəkləri kosmik lift inşası ilə bağlı planlarını təqdim ediblər. Belə bir qurğunun 2050-ci ilədək tikilə biləcəyi hesab edilir.

Kosmik lift sayəsində yüklərin orbitə daşınması dəfələrlə ucuz başa gələcək. Hal-hazırda 1 kq ağırlığındaki yükün 150 km yüksəkliyə qaldırılması 20 min dollar tələb edir. Tezliklə istifadəyə veriləcək kosmik lift isə orbital daşınmanın maddi çətinliklərini tarixin səhifələrinə qovuşduracaq.

Plana əsasən, ağır trosun bir ucu okean platformasına, digəri isə kosmik stansiyanın bortuna bağlanılacaq. İki punkt arasında sərnişinləri və yükü daşıyacaq kabin quraşdırılacaq. Mütəxəssislər lift kabininin 30 insanı orbitə qaldıracaq gücdə olacağını qeyd edirlər.

Bu ideya həmçinin kosmik turizm sahəsinə yeni qapı açır. Müasir dövrdə suborbital uçuşun dəyəri 250 min dollar təşkil edir ki, bu da kosmosa uçmaq istəyən insanların əksəriyyətinin cibinə uyğun olmayan qiymətdir. Kosmik lift sərnişinlər üçün daha sərfəli alternativ olsa belə, orbitə səyahət ən gec halda yeddi gün alacaq.

Obayashi mühəndisləri qarşısında duran əsas məsələlərdən biri trosun hansı materialdan hazırlanacağıdır. Hal-hazırda yapon alimlər belə materialların karbon nanoboruları olacağını düşünürlər, hansılar ki hətta poladdan belə bərk hesab olunur. Bu gün karbon nanoboruları 3 sm uzunluğu keçmirlər, kosmik lift konsepsiyasının həyata keçməsi üçün isə 96 000 km uzunluğu olan trosa ehtiyac var. Obayashi mütəxəssisləri bu çətinliyi 2030-cu illərdə aradan qaldıracaqlarını bildirirlər.

Həmçinin oxuyun:

Yaponiya kosmosdan enerji əldə edəcək
Futuristik hava ekranı təqdim edildi
NASA Titana göndəriləcək sualtı gəmini seçir
daha ətraflı...

July 14, 2014

Minikompüter yaddaş pozğunluğunu müalicə edəcək

Livermor Milli Laboratoriyası insan beyninə implantasiya edildikdə yaddaşı bərpa edən minikompüter hazırlayacağına dair kontrakt bağlayıb. Laboratoriya mütəxəssisləri unikal münüatür kompüter qurğusunu hazırlamaq üçün artıq maliyyə dəstəyi alıblar.

Minikompüter insan beyninə köçürüldükdə xəstəliklər və travmalar səbəbindən zədələnmiş neyron şəbəkələrini bərpa edərək, yaddaş pozğunluğunu tamamilə aradan qaldıracaq.

Livermor Laboratoriyası biomühəndislik mərkəzinin müdiri Satinderpall Pannu qrupunda yer alan tərcübəli mütəxəssislərin belə bir qurğunu 4 ilə yarada və kliniki təcrübələr üçün hazır vəziyyətə gətirə biləcəyini bildirir. Bunun üçün isə amerikalı alimlər ilk öncə kiçik kompüter modellərini inkişaf etdirmək məcburiyyətindədirlər. İstehsal ediləcək implantat gələcəkdə yaddaş pozğunluğu ilə yanaşı həm də Altshaymer və ağır depressiya kimi xəstəliklərin doğurduğu nevroloji problemləri olan xəstələrin müalicəsində istifadə edilə bilər.

Statistikaya əsasən 270 000-dən çox ABŞ silahlı qüvvə iştirakçısı Yaxın Şərqdəki əməliyyatlar zamanı beyin travması alıb. 1,7 milyon amerikalı isə travma və nevroloji xəstəliklərin səbəb olduğu yaddaş pozğunluğundan əziyyər çəkir.

Həmçinin oxuyun:

Həbləri ataraq biliklərə yiyələnəcəyik
daha ətraflı...

June 14, 2014

NASA Titana göndəriləcək sualtı gəmini seçir

NASA-nın kosmik araşdırmalarda yerinə yetirəcəyi növbəti üç missiya Saturnun metan okeanlara sahib peyki Titana robotlaşdırılmış sualtı gəmi göndərmək, Marsda istixana tikmək və Günəş sistemi daxilindəki kometləri ələ keçirmək üçün kosmik cihazlar hazırlamaqdan ibarətdir.

Hər il NASA-nın proqramı çərçivəsində tədqiqatçı və mühəndislərə kosmik texnikalar üçün öz ideyalarını irəli sürmək imkanı yaradan NIAC, bu il də, hər birisi təxminən 100.000$ tutumunda olan 12 layihəyə üstünlük vermək niyyətindədir. Belə proqramlar alimlərə kainatın ən uzaq hissələrinə yollanacaq missiyalarla bağlı baş sındırmağa şərait yaradır.

"Titandaki karbohidrogenli göllərin Günəş sistemində analoqu yoxdur. Yerdən başqa bildiyimiz heç bir kosmik cismdə Titandaki kimi geniş və açıq maye səth mövcud deyil", - NASA tədqiqat mərkəzindən olan Stiven Oulson qeyd edir.

2011-ci ildə NASA peykə Titan Mare Explorer adlı gəmisini göndərməyi planlaşdırırdı, lakin maliyyələşdirilmə ilə bağlı çətinliklər yaşandığından missiya təxirə salınmalı oldu. Oulson ümid edir ki, günlərin birində bu layihəyə yenidən qayıdılacaq. Buna baxmayaraq növbəti addımın Titana sualtı gəmi göndərmək olduğu da sirr deyil. Hər iki missiyanı da birləşdirmək olar, çünki təkcə səth araşdırmaları vacib nəticələr qazandırmaya bilər.

Yerdə radiodalğa siqnallarını qeydə almaq üçün sualtı qayıq səthə qalxmaq məcburiyyətindədir, Titanda isə belə bir problem yaşanmamalıdır: karbohidrogenlər radiodalğalar üçün şəffaf olacaq, ötürüləcək nəticələrsə orbital peykdən fasiləsiz olaraq qəbul ediləcək. Titanın okeanları ilə bağlı layihə NIAC tərəfindən dəstəklənsə, 2040-cı illərdə missiyaya start verilə bilər.

Daha bir maraqlı ideya Marsda hermetik istixana hazırlanması ilə əlaqədardır. İstixana köməyilə Qırmızı planetin yaşayış üçün nə dərəcədə əlverişli olduğu dəqiqləşdirilə bilər. Mars torpağının kiçik bir hissəsi şəffaf günbəz altında hermetizə edilərək, oraya günəş süasının düşməsi üçün şərait yaradacaq. Ardından həmin torpağa Yerdən gətirilmiş bakteriyalar yerləşdiriləcək, hansılar ki Yerin ən ekstremal şərtlərində belə yaşamağa qadirdir. Beləliklə missiya Marsın həyata nə dərəcədə uyğun olduğu suallarını cavablayacaq.

Digər bir layihə isə kometlərə eniş edəcək və onlar üzərində Günəş ətrafında dövr edəcək (əlavə yanacağa ehtiyac duymadan) kosmik cihazın hazırlanmasından ibarətdir. Hesab edilir ki, belə bir kosmik cihaz 5,6 il müddətinə Plutona çata bilər.

Həmçinin oxuyun:

NASA-dan yeni ion mühərrikləri
NASA Ayda bitkilər yetişdirəcək
Titan araşdırmaları üçün yeni robot hazırlandı
daha ətraflı...

June 5, 2014

"Emosional" robot təqdim edildi

Yapon firması Softbank və fransız firması Aldebaran Robotics tərəfindən hazırlanmış yeni "Pepper" adlı robot faktiki olaraq süni intellektə sahibdir. Belə ki, robot insan emosiyalarını oxuyaraq onlara cavab verə bilir. Robotun iş prinsipi "emosional mühərrik" və süni intellektə əsaslanır. Hava texnologiyası köməyilə "Pepper" jestləri, sifət ifadələrini və səsin emosional çalarlığını analiz etməyə qadirdir.

Mütəxəssislər robotun tamamilə təhlükəsiz olduğunu, insanların onunla eynən ailə üzvləri kimi sakit rəftar edə və ona müxtəlif vəzifələr əmr edə biləcəklərini bildirirlər. Yaxın gələcəkdə bütün dünyada satışa buraxılacaq robotu 1930$-a əldə etmək mümkün olacaq.

"Hər hansı bir insanda empatiya azlığı, emosiya və ya oxuma problemi olduğunu demək istəyəndə onu robotla müqayisə edirlər. Bəşəriyyət tarixinin ilk emosional robotunu təqdim edirik", - Masayosi Son qeyd edir.

Tezliklə belə robotlar insanları əvəz edərək yalnız istehsal sahəsində deyil, həm də ev işlərində, ev heyvanlarına və qocalara nəzarətdə istifadə ediləcək. Xatırladaq ki, hal-hazırda ev robotları Honda və Panasonic kampaniyaları tərəfindən də təkmilləşdirilir.

"Emosional robotlar həyatımıza yeni boyut və texnologiya ilə qarşılıqlı əlaqəmizdə yeni yollar açacaq. Bu, perspektivli reallığın hələ başlanğıcıdır", - Bruno Mezonye deyir.

Qeyd edək ki, məşhur astrofizik Stiven Hokinq bu yaxınlarda verdiyi açıqlamada süni intellektli robotların bəşəriyyətin inkişafındaki ən böyük səhv ola biləcəyini ifadə edib. Alim, gələcəkdə robotların bütün sahələrə yiyələnərək insanlar üzərində qura biləcəkləri hakimiyyətindən ehtiyatlandığını dilə gətirməkdən çəkinməyib.


Videonu izləmək üçün klikləyin

Həmçinin oxuyun:

Hokinq: "Süni intellekt bəşəriyyətin ən böyük səhvi ola bilər"
Yaponiya kosmosdan enerji əldə edəcək
Toxunuş hissiyatlı robot əl hazırlandı
daha ətraflı...

May 9, 2014

Yaponiya kosmosdan enerji əldə edəcək

Yaponiya Aerokosmik Tədqiqatlar Agentliyi (JAXA) Günəş enerjisi əldə etmək üçün orbital stansiya tikməyi planlaşdırır. Orbital stansiya insanların enerji tələbatının böyük bir hissəsini qarşılayacaq. Bu platforma günəş enerjisi toplayaraq, onu mikrodalğalar halında Yer üzündə quraşdırılacaq qəbuledici stansiyalara ötürəcək.

Mütəxəssislər planın asan və ucuz başa gəlməyəcəyini, amma insanlıq üçün xeyli yararlı olacağını qeyd edirlər. Hazırlanan yol xəritəsində 1 qiqavatt gücü olan Yer və kosmik stansiyalarından ibarət 2030-cu illərdə yaradılacaq kommersiya sistemi izah olunur.

Bəşəriyyət tarixində odundan başlayaraq kömür, neft, qaz və atom energetikasına qədər müxtəlif enerji qaynaqları kəşf edilib. Bunların hər birisi böyük mədəni inqilablara səbəb olub. Əgər insan kosmosdan enerji toplanılması üsulunu dərk etsə, orbitdəki peyklər bizi tükənməyəcək səviyyədə və miqdarda enerji ilə təmin edəcək, həmçinin böyük dövlətlərin enerji ehtiyatları konfliktlərinə də son qoyulmuş olacaq. Alimlər hesab edir ki, kosmosa ayaq basaraq oraya texnologiyalar yerləşdirməyimiz Yerdə olduğu kimi, onun sərhədindən kənarda da inkişaf etmiş sivilizasiya yaratmağımıza səbəb olacaq.

Həmçinin oxuyun:

Hokinq: "Süni intellekt bəşəriyyətin ən böyük səhvi ola bilər"
Futuristik hava ekranı təqdim edildi
Titan araşdırmaları üçün yeni robot hazırlandı
daha ətraflı...

May 8, 2014

Hokinq: "Süni intellekt bəşəriyyətin ən böyük səhvi ola bilər"

Məşhur astrofizik Stiven Hokinq bu yaxınlarda verdiyi açıqlamada inkişaf etdirilməkdə olan avtomat maşınlar və səs köməkçisi SİRİ kimi süni intellekt robotlarının insanlıq üçün təhlükəli ola biləcəyini bildirib. Astrofizikin dediyinə görə, süni intellektli robotların bizə qarşı təhlükəsini qiymətləndirməməyimiz bəşəriyyətin ən dəhşətli səhvi ola bilər.

"Bütün bu nailiyyətlərimiz növbəti illərdə gözlədiklərimizin fonunda qaralacaq. Süni intellekt bəşəriyyət tarixinin ən vacib hadisəsi olacaq. Amma əgər risklərdən vaxtında qaçmağı öyrənməsək, təəssüf ki, bu, sonuncu hadisə də ola bilər", - Hokinq deyir.

Astrofizik hesab edir ki, gələcəyin süni intellektli robotlarının qarşısını ancaq elə robotlar ala bilər. Texnoloji eraya addım atmağımızla robotların inkişafı qaçılmaz hal alacaq. Texnologiyalar insanı üstələyərək maliyyə bazarını, elm sahəsini, silah hazırlanmasını, bir sözlə hər şeyi ələ alacaq.

Hokinq qeyd edir ki, süni intellekti yaratmağa başlamadan əvvəl bunun nələrə səbəb ola biləcəyini daha ciddi araşdırmaq lazımdır. Alim "şüurlu" robotların mövcud olduğu texnoloji gələcəyin dəhşətli ssenarilərindən uzaq durmağı təklif edir.

Həmçinin oxuyun:

Hokinq mərci udduğunu hesab edir
Stiven Hokinq sağala bilər
Hokinq: "Qara dəliklər mövcud deyil"
daha ətraflı...

May 5, 2014

"Genetik GPS" hazırlandı

Alimlərdən ibarət tədqiqatçı qrup hər bir insanın 1000 illik DNT mənşəyini aydınlaşdıra bilən "genetik GPS" hazırlamağa nail olub. Metodikanın yüksək dəqiqliyi sayəsində əcdadlarımızın yaşadığı əraziləri müəyyənləşdirə bilərik.

İnkişaf etdirilmiş üsul bundan ibarətdir ki, DNT testi nümunəsi müxtəlif ərazilərə xas gen dəstləri ilə müqayisə edilir. DNT mənşəyinin ən ehtimali regionu anoloji gen dəstlərinin daha çox yayılmış ərazi olduğu hesab edilir.

"Genetik GPS"-in müəllifləri Şeffild Universitetindən olan Eran Elhayk və Cənubi Kaliforniya Universitetindən olan Tatyana Tatarinovadır. Alimlər izah edir ki, hər bir milləti müəyyən rəngi olan maye kimi təsəvvür etmək olar. Qırmızı və mavi rəngli mayeləri qarışdırdıqda yasəməni rəngli yeni genotip meydana gəlir. Millətlərin qarışması prosesi nə qədər aktiv şəkildə baş verirsə, planetdə bir o qədər çox maye rəngi yaranmış olur. Məhz belə qarışmalar ənənəvi mənşəyin məkan analizi (SPA) işini çətinləşdirir.

Yeni "genetik GPS" müxtəlif genotiplərin qarışma prosesini modelləşdirərək, insanların dəqiq mənşə müəyyənləşdirilməsini təmin edir. Eksperimentdə alimlər Sardiniyanın on şəhərciyindən olan insanların 25%-in yaşayış yerini dəqiqliklə müəyyənləşdirməyi bacardılar. Digər insanların ərazisini isə 50 km aralıqla təxmin etdilər. Ümumilikdə üsulun dəqiqliyi təxminən 98% təşkil edir.

Alimlər ümid edirlər ki, gələcəkdə DNT mənşəyi izlənilməsi üsulu həkimlərə müəyyən genlərə sahib ərazinin genetik xəstəliklərə nə dərəcədə meylli olduğu və tibbi preparatlara reaksiyasının necə olacağı ilə bağlı məlumatlar qazandıracaq. Bundan başqa, "genetik GPS" azmış və ya qaçırılmış insanlara evlərinə aparan yolu tapmağa kömək edə bilər.

Yeni metodika ilə DNT mənşəyini izləmək üçün oxşar xidmətləri olan istənilən kampaniyaya autosom analizi sifarişi üçün müraciət etmək olar. Analizin nəticələrini "genetik GPS"-in saytına yükləyərək, min il əvvəl yaşamış əcdadların yaşayış yeri koordinatlarını öyrənmək mümkündür. Xidmətin dəyəri 30-43 dollar arasında dəyişir.

Videonu izləmək üçün klikləyin

Həmçinin oxuyun:

İnsan DNT-sinin ikinci kodu tapıldı
İntellekt geni kəşf edildi
İnsanın ən qədim genomu canlandırıldı
daha ətraflı...

April 16, 2014

Futuristik hava ekranı təqdim edildi

Fantastik filmlərdən yaxşı tanıdığımız hava ekranları reallığa çevrilir. Bir neçə nəfərin eyni anda istifadəsi üçün nəzərdə tutulan futuristik ekran MisTable görüntünü sisə ötürərək idarə edilir.

Başda professor Sriram Subramanyan və Diyeqo Martines-Plasensia olmaqla, Bristol Universitetindən olan mütəxəssislər hazırladıqları yeni ekranı təqdim ediblər. "Gələcəyin ekranı" hesab edilən MisTable görüntünü əks etdirmək üçün sis örtüyünü istifadə edir.

Ekranın əsas maraqlı xüsusiyyəti budur ki, sisdən ibarət yarışəffaf pərdə meydana gətirir, görüntü də orada əks olunur. Həmçinin, eyni anda bir neçə insanın istifadəsi üçün nəzərdə tutulub. İzlədikdə havada hərəkət edən fantastik görüntü yaradan bu sistem kompüter, proyektor və sis generatorundan ibarətdir.

Bundan başqa MisTable qurğusuna yerləşdirilən Leap MotionKinect texnologiyaları havada uçuşan 3D görüntüyə manipulyasiya etmək imkanı təmin edir.

"MisTable bir çox yeni unikal üsulları ilə sıravi displeylərin potensialını genişləndirir. Personal ekran müxtəlif qarşılıqlı təsirləri olan sferalara keçidi təmin edir. İstifadəçilər bir-birlərinin fəaliyyəti ilə bağlı bildirişlər ala və öz ekranlarından ümumi və ya birgə seksiyaya keçə biləcəklər. Bu, individual məsələlərdən kollektiv fəaliyyətə keçid almaq imkanı yaradır", - Sriram Subramanyan qeyd edir.


Videonu izləmək üçün klikləyin

Həmçinin oxuyun:

Bionik beyin hazırlanacaq
Toxunuş hissiyatlı robot əl hazırlandı
Elektroşok vasitəsilə xatirələr silindi
daha ətraflı...

March 6, 2014

Bionik beyin hazırlanacaq

Avstraliyalı alimlər əsl beyində baş verən bütün prosesləri təqlid edə biləcək bionik beyin hazırlamağı planlaşdırır. Dövlət tədqiqat mərkəzinin inkişafına 250 milyon dollar ayırsa, 10 il davam edəcək tədqiqat layihəsinin nəticəsi olaraq bionik beyinlər istehsal etmək mümkün olacaq.

Alimlər ilk bionik beyni hazırlamaq niyyətindədirlər. Bionik beyin əsl beyində baş verən prosesləri təqlid etməklə yanaşı, həm də müxtəlif xəstəliklərin yaranmasının səbəblərini daha yaxşı anlamaq üstünlüyü təmin edəcək.

Ekspertlərin hesablamalarına görə bionik beyin layihəsi 250 milyon dollara başa gələcək. Elmlər Akademiyasının qurduğu Beyin Mərkəzi üzvləri müxtəlif sahələrdən olan mütəxəssisləri bu layihə ətrafında toplamağın zəruri olduğunu deyirlər.

Daha əvvəl Avstriya Elmlər Akademiyasının Molekulyar Biotexnologiyalar İnstitutundan olan alimlər kök hüceyrələrindən neyron və digər hüceyrələrdən ibarət struktur yetişdirməyə nail olmuşdular. Əldə edilən struktur faktiki olaraq dərmanların test edilməsi üçün yararlı insan beyni idi.

Avstraliya Milli Universitetindən olan Vincent Daria'nın sözlərinə görə, beyin modelləşdirilməsi layihəsini yenidən qiymətləndirmək mümkün deyil, çünki beyin ən vacib orqandır.

"Belə bir modelin hazırlanması Parkinson, demensiya, posttravmatik sindrom və digər bir neçə xəstəliyin səbəblərini daha yaxşı anlamağımızı təmin edəcək", - tədqiqata başçılıq edəcək Bob Williamson qeyd edir.

Bionik beyin psixiki xəstəliklərlə bağlı tədqiqatlar aparmaq və beyin travmalarını sağaltmaq, həmçinin əvvəldən onların qarşısını almaq üçün əsas vasitə hesab edilir.

Həmçinin oxuyun:

Altshaymerin mənşəyi tapıldı
Seks beyin fəaliyyətini gücləndirir
Kişi və qadın beyni arasında fərq tapıldı
daha ətraflı...

February 19, 2014

Toxunuş hissiyatlı robot əl hazırlandı

Dennis Aabo Sorensen 27 yaşında ailəsiylə birlikdə tətildə olarkən fişəng qəzası nəticəsində sol əlini itirmişdir. Keçən il 36 yaşlı bu danimarkalı sinir sistemi ilə əlaqə quraraq obyektləri tutub hərəkət etdirməsini təmin edən yeni bir protez əli sınaqdan keçirmək şansı əldə etdi. Hətta daha da əhəmiyyətlisi, Science Translational Medicine jurnalında 5 fevral 2014 tarixində dərc edilən bir hesabata görə, Dennis Aabo Sorensen qəzadan bəri keçən 9 ildə ilk dəfə toxunduğu obyekti həqiqətən hiss etdi.

Protez əlin hiss xüsusiyyətləri Silvestro Micera ilə İtaliyada yerləşən Sant'Anna Tədqiqat Mərkəzindəki (Scuola Superiore Sant'Anna) və İsveçrədə yerləşən Lozan Federal Texnologiya İnstitutundakı (Ecole Polytechnique Federala da Lausanne) həmkarları tərəfindən inkişaf etdirilmişdir.

Qaynaq: Popular Science
daha ətraflı...

January 5, 2014

Titan araşdırmaları üçün yeni robot hazırlandı

NASA-nın hazırladığı yeni nəsil Super Ball Bot robotu yüngüllüyü və çevikliyi ilə bataqlıq ərazilərdə hərəkət edə bilər. Robotun Saturnun ən böyük peyki Titan üzərində araşdırmalar aparacağı qeyd edilir. 

Titanın səthi yüngül buz və çöküntü ilə örtülüdür və Günəş sistemində kolonizisiya üçün ən əlverişli namizədlərdən biridir.

Yeni robotun yüngül qollardan və əsaslardan ibarət konstruksiyası təhlükəli ərazilərdə rahat şəkildə tədqiqatlar aparmağa imkan təmin edir. Bununla belə hündürlüklərdən düşdükdə sıradan çıxma təhlükəsi yoxdur. Sərt və bataqlıq yerlərdə hərəkət edə bilir.

Robotun dözümlülüyü onu 100 km hündürlükdən, üstəlik heç bir xüsusi paraşüt və əyləc mühərriyinə ehtiyac duymadan peykin səthinə buraxa bilmək imkanı yaradır.

Saturnun peyki Titanın səthini maksimal effektiv öyrənmək üçün NASA gələcəkdə bu tip robotlardan bir neçəsini kosmik gəmi içərisində peykə göndərməyi planlaşdırır. Buna baxmayaraq yaxın gələcəkdə belə bir addımın atılmayacağı bildirilir.

Videonu izləmək üçün klikləyin.


Qaynaq: naked-science.ru
daha ətraflı...

December 21, 2013

Virus texnologiyanın çətinliyini aradan qaldırır

ABŞ-dan olan tədqiqatçılar genləri dəyişdirilmiş mutant virusu mikroskopik elektrod kabellər üzərində sərbəst buraxaraq əhəmiyyətli bir irəliləyişə imza atdılar. Tədqiqatda litium-hava batareyaları gücünün artırıla biləcəyi aydınlaşdırıldı.

Massaçusetts Texnologiya İnstitutu (MTİ) tədqiqatçıları elektronik cihazlarda mühəndisləri ən çox yoran mövzulardan biri olan batareya ömürlərində əhəmiyyətli addım atdılar.

Litium-hava batareyaları ağırlıqları artırılmadan tutumları genişləndiyi üçün xüsusilə elektrik avtomobillərdə uzun səfərlərin "açarı" hesab edilir. Ancaq batareyanın elektrodlarını uzun ömürlü etmək üçün lazım olan texnologiyanın hələ inkişaf etdirilməmiş olması, enerji toplanması müddətinin gözləniləndən qısa olmasına gətirib çıxarır.

MTİ tədqiqatçıları litium-hava və litium-ion batareyalardaki problemi aşmaq üçün batareyanın istehsal prosesində qırmızı qan hüceyrəsi böyüklüyündəki nanokabellərə bio-texniki məhsul olan virusları əlavə etdi. M13 adı verilən virus zamanla kabellərin səthində yayılır və batareyanın doldurularkən və ya enerjisi tükənərkən elektrokimyəvi fəaliyyətinin sahəsini genişləndirir. M13 virusunun yardımını alan nanokabellər otaq temperaturundaki sudan metal molekullarını çəkir. Ardından bu molekullar M13 tərəfindən spesifik strukturlu formalara çevrilir. M13 virusu elektrokimyəvi qarşılıqlılığın iştirak etdiyi geniş sahəni iti səthə sahib manqan oksid meydana gətirərək ortaya çıxarır. Prosesin son mərhələsində isə nanokabellərin keçiriciliyini artırmaq üçün mühitə palladium metalı əlavə olunur.


MTİ-dən olan tədqiqatçılar uğur əldə etsələr elektron cihazlarda istifadə edilən batareyanın ömrünü 2-3 qat qaldıra biləcəklərini hesab edirlər.

Qaynaq: Gizmag , io9
daha ətraflı...

December 15, 2013

İkinci İran meymunu kosmosa uçdu

İran dövlət televiziyası, içində meymun olan ikinci araşdırma raketinin kosmosa göndərildiyi xəbərini yaydı. Xəbərdə yer üzündən 120 kilometr hündürlüyə qalxmış raketin 15 dəqiqədən sonra müvəffəqiyyətlə geri döndüyü, "Fərqam" adlı meymunun da sağ olduğu bildirildi.

Tədqiqatçıların əldə etdikləri məlumatların kosmos biologiyası, fiziologiya, kosmik və bio-tibbi elmlər kimi bir çox kosmos texnologiyası sahəsindəki araşdırmalarda istifadə ediləcəyi planlaşdırılır. İranlı alimlər bu uğuru kosmosa insan göndərmə məsələsində bir addım daha yaxınlaşma olaraq qiymətləndirdilər.

İran 28 yanvar 2013 tarixində içində canlı daşıyan "Qabaqcıl" adlı ilk araşdırma raketini kosmosa göndərmiş və meymunun fotoşəklini nümayiş etdirmişdi. Lakin bu fotoşəklin həqiqi olub-olmadığı bir çox mübahisələrə səbəb olmuşdu.

Alimlər ilk raketdən fərqli olaraq yeni raketin kapsula içindəki canlının daha az zərər görməsi üçün kosmosa maye yanacaq istifadə edərək buraxıldığını deyirlər. İran "Omid" (Ümid) adındakı ilk yerli raketini 2009-cu ildə kosmosa göndərmişdi. İlk iranlı astronavtın isə 2020-ci ildə kosmosa göndəriləcəyi planlaşdırılır.

Qaynaq: BBC News
daha ətraflı...
 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top