Ömrümüzü uzada biləcək 5 amil

Amerikalı tədqiqatçılar, gözlənilən həyat müddətinə təsir edən vərdişlər siyahısını tərtib ediblər. Bütün bu prinsiplərə riayət edənlərin orta hesabla 12-14 il daha çox yaşadığı müəyyən edilib. Harvard Universitetinin alimləri sağlam həyat tərzinin müxtəlif aspektlərinin həyatımıza necə təsir göstərdiyini təhlil edərək bu tədbirlərin ən...

daha ətraflı...

İnsan və şimpanze xromosomları arasındakı say fərqi necə yarandı?

Bu suallar yəqin ki bir çoxunuzu düşündürmüşdür: insanın 23 cüt (46 ədəd) xromosomu varkən, ən yaxın qohumumuz olan və ən son ortaq əcdadımızı paylaşdığımız şimpanzelər (əslində bütün şimpanzelər, qorillalar və oranqutanlar) nəyə görə 24 cüt (48 ədəd) xromosoma sahibdir? Bu, necə baş vermişdir? Nə vaxtsa 48 xromosomdan 46 xromosoma eniş yaşandısa,...

daha ətraflı...

Luvr Muzeyindəki zərrəcik sürətləndiricisi: AGLAE

Parisdə yerləşən Luvr Muzeyinin şüşə piramidasının altında, 15 metr dərinlikdəki zirzəmidə, kuratorların sərgiləməyi düşünmədikləri bir əsər var: muzeyin zərrəcik sürətləndiricisi. Bu, Dan Braunun romanı deyil. "Accélérateur Grand Louvre d'analyse élémentaire", yəni qısaca AGLAE adlı cihaz realdır və 1988-ci ildən bəri muzeyin bir parçasıdır. Araşdırmaçılar,...

daha ətraflı...

Ən yaxşı təhsil sistemləri nəyi doğru edir?

Cənubi Koreya və Finlandiya 50 il əvvəl bərbad təhsil sistemlərinə sahib idi. Finlandiya, iqtisadi baxımdan Avropanın ögey övladı münasibəti ilə qarşılaşma riski yaşayırdı. Cənubi Koreya isə vətəndaş müharibəsindən əziyyət çəkirdi. Ancaq son yarım əsrdə həm Cənubi Koreya həm də Finlandiya, məktəblərdə böyük yeniliklər reallaşdırdı və indi hər iki...

daha ətraflı...

1.6 milyard illik fosilləşmiş oksigen qovuqları

Yuxarıdakı şəkildə, bir zamanlar gənc Yerdə haradasa dayaz bir dənizdə yaşayan kiçik mikroblar tərəfindən yaradılan 1.6 milyard yaşlı fosilləşmiş oksigen qovuqlarını görürük. Qovuq şəkilləri, erkən Yerdə həyat izlərini araşdıran alimlər tərəfindən çəkildi və tədqiq edildi.  Mikroblar xüsusi maraq doğurur: Onlar yalnız Yer üzündə ilk...

daha ətraflı...

Ən kiçikdən ən böyüyə: Kainat

Bildiyimiz kimi, içində yaşadığımız kainat və bütün maddələr atomlardan meydana gəlir. Onuda bilirik ki, atomlar gözlə görülə bilməyəcək qədər kiçik obyektlərdir. Amma nə qədər kiçik? Saymaq istəsək hər hansı bir cisimdəki atomları saya bilərikmi? Belə bir misal göstərək: Kiçik qənd parçasındakı atomların sayı 10 üstü 27-dir. Başqa sözlə, 1 və...

daha ətraflı...

Kainatda mövcud olan ulduz növləri

Ulduzlar da canlı varlıqlar kimi növlərə ayrılır. Ulduz növləri, yaranma anındakı kütləsindən tutmuş, ömrü boyunca baş verən dəyişmələrə qədər bir çox amil tərəfindən təyin olunur. Bu yazımızda, kainatda görə biləcəyimiz müəyyən ulduz növlərinə və onların əsas strukturlarına nəzər yetirəcəyik. Ulduzların "sağlam ömür" yaşadığı bir zaman kəsiyi...

daha ətraflı...

Toksik metalları həzm edərək kiçik qızıl külçələr istehsal edən bakteriya: C. metallidurans

Mis və qızıl kimi ağır metallar, yüksək miqdarda qəbul edildikdə, bir çox canlı üçün zəhərlidir. Lakin bu vəziyyət, özünü zəhərləmədən ağır metallardan ibarət olan qarışıqdan qiymətli elementləri ayıra bilən C. metallidurans bakteriyası üçün keçərli deyil. Bu bakteriyaların ağır metalları qəbul etməsinin maraqlı bir yan təsiri var: kiçik qızıl...

daha ətraflı...

Ediakaranın gizli bağı və mürəkkəb həyatın mənşəyi

Əsrlər ərzində, Yer üzərindəki canlılar və onların mənşəyi, insanlıq üçün böyük maraq mövzusu oldu. Heyvanların böyük qisminin əcdadı 541 milyon il əvvələ qədər, yəni Kembri Partlayışından sonraya gedib çıxır. Kembri Partlayışı, dənizdə yaşayan bir çox canlının çox qısa müddət ərzində ortaya çıxması hadisəsinə verilən ad olub, xərçənglərin, meduzaların...

daha ətraflı...

Bu gen mutasiyalarından neçəsinə sahibsiniz?

İnsanlar müxtəlifdir və bu müxtəliflik nəticəsində bir çox gen mutasiyası meydana çıxır. Çoxları "mutasiya" termini eşitdikdə avtomatik olaraq xərçəng kimi qorxulu xəstəlikləri düşünsə də, həqiqətən faydalı olan və ya ən azı zərərli olmayan kifayət qədər ortaq insan mutasiyası nümunələri vardır. Burada özünüzdə və ya tanıdığınız insanlarda rast...

daha ətraflı...