February 15, 2016

Təkamül bizi nəyə çevirəcək?

Kent Universitetindən olan paleontoloq Metyu Skinnerin sözlərinə əsasən, təkamül bizi "məsxərəyə qoya bilər". Bu təbiət hadisəsinin üzərimizdəki təzyiqi nəticəsində insan suiti, morj və ya ördəyə oxşar canlıya çevrilə bilər. Fikirlər ilk baxışdan absurd kimi səslənsə də, alim dilə gətirdiyi sözlərini əsaslandıra bilir.

The Telegraph'a istinadən bildirilir ki, gələcəkdə insanın məruz qala biləcəyi metamorfozların səbəbi dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi və bununla əlaqəli olacaq həyati qlobal dəyişikliklərdir. Gələcəyin insanı yeni şərtlərə uyğunlaşmalı olacaq və ola bilsin ki, onda inkişaf etmiş pərdəli üzvlər meydana gələcək. Buna oxşar nümunəni bu gün qurbağa, suiti, ördək və qunduzlarda görə bilərik. Belə bir təkamül dəyişikliyinin üstünlüyü bundan ibarətdir ki, artacaq dəniz səviyyəsi şərtlərində suda daha sürətli hərəkət etmə bacarığı təmin edə bilər.

Üzvlər uzana, ciyərlərin həcmi isə azala bilər. Bulanıq suda daha yaxşı görə bilmək üçün insanın gözləri transformasiyaya uğrayaraq, pişikkimilər yarımdəstəsi nümayəndəsinin gözlərinə oxşaya bilər. Sudaki zəif işıqlanma dərəcəsi şərtlərində gözdəki tor qişanın arxasında yeni toxuma qatı - "tapetum" meydana gələ bilər. Tapetum, qaranlıqda daha aydın görə bilmək üçün vacib, bir növ bioloji əks etdirmə sistemidir. Su əsasən soyuq olduğu üçün Homo sapiens bədən istiliyini qoruyub saxlamaq üçün əlavə piy qatı təkamülləşdirə bilər. Belə bir insan suitinə bənzəməyəcəksə, daha nəyə bənzəyəcək?

Lakin bu hələ son deyil. Alimin digər bir versiyasına əsasən, əgər yerüzünə asteroid düşsə, bu isə buz dövrünü başlatsa və atmosferin günəş şüası keçiciliyini azaltsa, vacib D vitaminini qəbul etmək üçün insanın dərisi və saçı daha açıq rəngə doğru təkamülləşəcək. Burun və sifət böyüyəcək, saçlarınsa miqdarı artacaq. Bütün bunlar həddindən artıq soyuq şərtlərdə sağ qalma şanslarını artırmış olacaq.

Əgər insan başqa planetə köç edib, məsələn, "marslı" olsa, bədən ölçüsü azalacaq. Qırmızı planetdə kaloniya qurası olsaq təbii rəqiblərimiz və fiziki yükdən məhrum olacağıq və hazır qida qəbulu səbəbindən çənəmiz kiçiləcək, dişlərimizsə, böyük bir ehtimalla, tamamilə yox olacaq. Yetkin marslı belə, alimin dediyinə görə, uşağa oxşayacaq. Bədənin ümumi ölçüsünün kiçilməsinə baxmayaraq, beynimiz artmağa və böyüməyə davam edəcək.

Mütəxəssislərin rəyinə görə, Homo sapiens yaxın zamanda çox da dəyişilməyəcək. Transformasiyaya ilk uğrayacaq əsas bacarığımızsa təhlükəli xəstəliklərə qarşı müqavimətin artması olacaq.

Həmçinin oxuyun:

İnsanın təkamülü davam edir
Gələcəyin seksi
Maya sivilizasiyasının yox olma səbəbi nədir?
daha ətraflı...

Alim: "Qadınlara savadsız olmaq sərf edirdi"

Məşhur rusiyalı bioloq, paleontoloq və elm populyarizatoru Aleksandr Markov hesab edir ki, qadınların savadsız olmağı təkamül nöqteyi-nəzərindən daha sərfəlidir.

Mütəxəssis son verdiyi intervyuda qadınların təhsili sualına toxunur. Onun sözlərinə görə, qadının intellektual olması nəsilartırma potensialına mənfi təsir göstərir. Qadın yazma-oxuma bilmədikdə, savadsız olduqda isə özündən sonra nəsil qoyma şansları artır. "Ölkədə qadın savadlılığı nə qədər çoxdursa, doğum bir o qədər azdır", - bioloq qeyd edir. Alim həmçinin məşhur tezisi bir daha xatırladır - savadlı qadın hər şeydən əvvəl öz karyerası və gələcəyi barədə düşünürsə, savadsız qadın əsasən öz uşaqlarının tərbiyəsi ilə məşğul olur.

Markov demoqrafik məsələyə başqa prizmadan da baxdığını etiraf edir. "Kasıblar, varlılardan daha sürətli artırlar. Bu vəziyyət hər zaman, hər yerdə və hər cəmiyyətdə təkrarlanmasa da, yenə də müşahidə olunur. Kasıb məhəllələri əhali çoxluğundan aşıb-daşır, varlılarsa varislərinin olmamasından əziyyət çəkir" - alim deyir. Dolayısı ilə doğum səviyyəsini təkcə qadının cəmiyyətdəki mövqeyi nöqteyi nəzərindən qiymətləndirmək yanlış olardı.

Lakin maraqlı bir istisnaya da rast gəlirik. Hal-hazırda İranda doğum statistikaları hər qadına 1,92 uşaq düşdüyünü göstərir. Bu göstərici Avropa İttifaqı üzrə ortastatistik göstəricidən azca yüksəkdir. İran cəmiyyətini, qərb nöqteyi-nəzərindən, bərabərhüquqlu adlandırmaq çətin olardı. Qərbləşmə siyasəti və bununla əlaqəli "qadının ali təhsil alma dəbi" müşahidə olunmayan bu islam ölkəsindən belə göstəricilər insanı heyrətləndirməyə bilməz.

Bioloq bununla yanaşı insanların yaşlılara baxma və onların qeydinə qalma davranışı məsələsinə də toxunur. İbtidai icma dövrü ovçuları üçün qocalara qayğı göstərmək sərfəli idi, çünki bunun əvəzində böyük nəsil nümayəndələrindən dəyərli həyat təcrübəsi dərsi alırdılar.

O ki qaldı kreasionistlərə, Markov qeyd edir ki, onlar da təkamül tərəfdarlarından fərqli olaraq, sərfəlidirlər. Bu mövzu daha çox siyasi müstəvidədir və bunu ən sadə belə şərh etmək olar ki, inanclı insanları idarə etmək daha asandır və istənilən hökümət bunu yaxşı dərk edir.

Həmçinin oxuyun:

Qadınlar niyə elmə maraq göstərmir?
Niyə spirt düşkünüyük və ya niyə yerə enmişik?
Körpələr sağ qalmaq üçün gecələr oyanır
daha ətraflı...

Qravitasiya dalğalarının mövcudluğu təsdiq edildi

11 fevral 2016 tarixində elm ictimaiyyəti konfrans çərçivəsində nəyahət ki Albert Eynşteyn tərəfindən irəli sürülmüş qravitasiya dalğalarının kosmosda müşahidə edildiyini təsdiq etdi. Yerdən çox uzaqda yerləşən kosmik obyektlərin buraxdığı izlər olan dalğaların qeydə alınması "əsrin kəşfi" hesab olunur.

Qravitasiya dalğalarının mövcudluğunu 100 il əvvəl Eynşteyn proqnoz etmişdi. Alim iddia edirdi ki, gözəgörünməz dalğalar kainatdaki kütlənin hərəkətinin sürətlənməsi nəticəsində meydana gəlir. Dolayısı ilə, kainatımız inflyasion, genişlənən modelə sahibdir.

Astronomların dediyinə əsasən, qravitasiya dalğalarının kəşfi Böyük Partlayış və inflyasiya nəzəriyyələrinin birmənalı olaraq təsdiq edildiyi mənasını verir, habelə bu "inqilabi irəliləyiş" qara dəliklər, neytron ulduzlar və Supernova partlayışları kimi enerji qaynaqlarının öyrənilməsi işində əvəzsiz yardım təmin etmiş olur.

"Bu, son deyil - yeniliyin başlanğıcıdır", - deyə Kolumbiya Universiteti professoru Sabolç Mark qeyd edir.

Yeni kəşfə imza atıldığı xəbərini rəsmi olaraq yayan, LIGO-nun icraçı direktoru Devid Reyts konfransda sözügedən dalğaların mövcud olduğu haqda alimlərin hələ ötən ilin sentyabr ayında xəbər tutduqlarını, lakin ətraflı analiz işləri səbəbindən açıqlama üçün bu qədər vaxt gözlədiklərini bildirib.

Tapıntını edən "qəhrəman", Maks Plank adına qravitasiya fizikası institutundan (Hannover, Almaniya) olan Marko Draqodur. LIGO rəsədxanasında müəmmalı siqnal aldıqdan üç dəqiqə sonra, alimin elektron ünvanına müvafiq bildiriş gəlib. Həmin vaxt Marko öz otağında olub. O, ilk öncə baş verənləri iş yoldaşı və ailəsi ilə bölüşüb. 18 sentyabr və 5 oktyabr tarixləri arasında mütəxəssislər müəmmalı siqnalın mənşəyinin araşdırılması üzərində baş sındırıblar. Nəticədə rəsədxanada yerləşən iki detektorun köməyilə, alimlər "əsrin kəşfinə" imza atıblar.

Məlumat üçün qeyd etmək vacibdir ki, 2014-cü ilin mart ayında da alimlər oxşar uğura yiyələndikləri xəbərini yaymışdılar. Elm ictimaiyyətində həmin tapıntının hətta Nobel mükafatı qazandıracağı belə iddia edilirdi. Lakin son anda tədqiqatçılar cazibə dalğaları əvəzinə səhvən ulduzlararası tozu müşahidə etdiklərini bildirmişdilər. Son edilən açıqlamanın dəqiqliyi isə elm ictimaiyyətində daha heç kəsdə şübhə doğurmur.

Həmçinin oxuyun:

Multikainatda yaşayırıq?
Bizi əhatə edən reallıq holoqram ola bilər
Kvant fizikası sahəsində böyük nailiyyət
daha ətraflı...

Dindar valideynlər uşaqlarına xəsislik aşılayır

Beynəlxalq psixoloq komandasının apardığı tədqiqat çərçivəsində məlum olub ki, dindar ailələrdə tərbiyə edilən uşaqlar sekulyar və ateist ailələrində böyüyən həmyaşıdlarından fərqli olaraq, bölüşməyi bir o qədər də sevmirlər. Bundan başqa inanclıların, insanların şiddətli cəzalara məruz qalmasına daha çox haqq qazandırdığı və başqalarının əməllərinə daha dözümsüz yanaşdığı qeyd edilir.

ScienceDaily elm portalına istinadən bildirilir ki, ateist və ya dindən uzaq ailələrdən olan uşaqlar daha əliaçıq və həssas fərdlər olaraq yetişir. Başda Çikaqo Universitetindən olan professor Cin Deseti olmaqla, psixoloq komandası ümimilikdə altı ölkədən olan uşaqların davranışını öyrənərək, dindar valideynlərin böyütdüyü uşaqların bölüşməyə daha az meylli olduğu qənaətinə gəlib. Bununla yanaşı onlar, təqsirli əmələ görə daha şiddətli cəzalar verilməsinə də haqq qazandırırlar.

"Gəldiyimiz nəticələr, xeyli populyar olan, dindar ailələrdən olan uşaqların digərləri ilə müqayisədə daha xeyirxah olduğu fərziyyəsinə ziddir. Apardığımız tədqiqat göstərir ki, əslində sekulyar ailələrin uşaqları daha əliaçıqdır", - Deseti qeyd edir.

Tədqiqatda Kanada, Çin, Cənubi Afrika, Türkiyə, İordaniya və ABŞ-dan olan 5-12 yaş arası 1170 uşaq iştirak edib. Onların dindarlıq səviyyəsini müəyyən etmək üçün valideynlərə anketi doldurmaları təklif edilib. Alimlər həmçinin valideynlərin bilik səviyyəsini və onların öz uşaqlarını nə dərəcədə xeyirxah və həssas hesab etdikləri kimi məsələləri də aydınlaşdırıblar. Anketləşdirmə nəticələrinə əsasən valideynləri üç böyük qrupa bölüblər: xristianlar, müsəlmanlar və ateistlər.

Uşaqlar "Diktator" adlı oyunda iştirak ediblər. Hər uşağa 10 etiket verilərək, bunları özü və gözəgörünməz partnyoru arasında bölüşdürməsi tələb olunub. Həmçinin onlara dava kimi müxtəlif hadisələr təsvir olunan şəkillər göstərilib. Davada iştirak edənlərin cəzaya layiq olub yoxsa olmadıqları soruşulub. Beləliklə nəticələr, yaş artdıqca uşaqların daha xeyirxah olduğunu və dostu ilə bölüşmə meylinin çoxaldığını göstərib. Maraqlıdır ki, dindar ailələrin uşaqlarının ateist ailələrin uşaqlarından daha xəsis olduqları məlum olub.

"Daha əvvəlki araşdırmalar dini inanclı insanların inancsızlarla müqayisədə daha az xeyirxah işlərlə məşğul olduğunu göstərirdi. İndə isə aydınlaşdırdıq ki, üstəlik onların uşaqları da ateistlərin övladlarından daha az xeyirxahdır", - Deseti deyir.

Həmçinin oxuyun:

Dini tərbiyə almış uşaqlar reallıqla xülyanı ayırd edə bilmir
İnanclı insanlar intellektual baxımdan geridədirlər
Alim: "Xristianlığın yaranması meteorit düşməsi ilə əlaqəlidir"
daha ətraflı...
 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top