August 30, 2016

Nostradamus: peyğəmbər yoxsa şarlatan?

Bəşəriyyət tarixinin bütün dövrlərində peyğəmbərlər və falçılar, sirr deyil ki, elm xadimlərindən daha məşhur olublar. Gələcəkdən xəbər verənlər arasında bir şəxs var ki, digərlərindən daha çox marağa səbəb olur. O, beş əsr əvvəl yaşamış Nostradamusdur. Həqiqətənmi bu insan inanılmaz bacarıqlara malik olub? Yoxsa Nostradamus sadəcə işini yaxşı bilən şarlatandan artığı deyil?

Kahinin həyatı

Nostradamusun proqnozlarının sirrini anlamaq üçün onun şəxsiyyəti və yaşadığı dövrü araşdırmaq lazımdır. Kahin XVI əsrin əvvəllərində, Fransada notarius ailəsində anadan olub. Həyatından qaranlıq məqamlər çoxluq təşkil edir. Nostradamusun adı belə həqiqi deyil. Katolisizmi qəbul etmiş yəhudilərin nəslindən olan Nostradamusun əsl adı Mişel de Nostrdam olub. Məşhur fransızın hələ uşaqlıq dövrlərindən başlayaraq gələcəkdən dəqiq xəbərlər verməsi ilə bağlı şayələr var.

Gənc olarkən Mişel de Nostrdam əsas fəaliyyəti kimi tibb sahəsini seçib. 1529-cu ildə Monpelye universitetinin tibb fakültəsinə qəbul olur. Müəllimləri ilə elə də yaxşı yolda getməyi bacarmasa da, təhsilini başa vurur. Artıq 1534-cü ildə o, doktor dərəcəsi alır. Təsdiqini tapmamış versiyalara əsasən, valideynləri də həkim olduğundan və hersoqun sarayında xidmət etdiyindən belə uğura nail olur. Ehtimal olunur ki, məşhur valideynləri bacarıqlı mistifikatorun sadəcə beynində olub, yəni onları uydurub. Həqiqət nə olursa olsun yalnız bir məqamı dəqiqliklə vurğulamaq olar: Nostradamus hərtərəfli və bilikli adam olub. Tibblə yanaşı o, yaşadığı dövrdə hələ psevdoelm hesab edilməyən əlkimya və astrologiya ilə də yaxından maraqlanırdı. XVI əsrdə əlkimya və kimya, astrologiya və astronomiya arasındaki radikal fərqləri ayırd edə bilmirdilər.

Nostradamus çətin dövrdə yaşayırdı. Aclıq, müharibələr, xəstəliklər, inkvizisiya - bütün bunlar XVI əsr Fransasının ayrılmaz hissəsi idi. Dövrün ən böyük fəlakətlərindən olan və avropa əhalisinin üçdə birini qırmış taun xəstəliyindən 1537-ci ildə Nostradamusun həyat yoldaşı və iki övladı vəfat edir. Bütün bunlar doktor Mişel de Nostrdamın təkcə tibblə deyil, eyni zamanda okkultizmlə də məşğul olmağına yekun təsirlərini edə bilərdi.

Əminliklə demək olar ki, Nostradamus bütün həyatını bu xəstəliklə mübarizəyə həsr edib. O, xəstəliyin profilaktikası ideyalarını müdafiə edərək, Eks-an-Provanse şəhərinin epidemiyaya yoluxmasının qarşısın alıb. Bununla yanaşı "qara ölümün" dərmanını tapmağa çalışsa da, təcrübələrində uğura nail ola bilməyib. Onu təcrübələri ilə ən ciddi maraqlanan isə sözsüz ki, Müqəddəs inkvizisiya olub. Kilsə nümayəndələrinə izahat verməkdən çəkinən Nostradamus Fransanı tərk edərək, bir neçə il Almaniya və İtaliyada gizlənmək məcburiyyətində qalır. Fransaya geri döndükdən sonra təbiblik sahəsinə davam edir. Tezliklə Mişel de Nostrdam ikinci dəfə Anna Ponsard Jemelye ilə ailə həyatı qurur və bu nigahdan altı uşağı doğulur.

Mistik irs

Heç də təəccüblü deyil ki, Nostradamus hələ həyatında şöhrət sahibi olur. 1555-ci ildə ilk işi olan "Kəhanətləri" dərc etməyə nail olur. Bu kitab Senturi adlanan seçmələr təqdim edirdi. Kitab on Senturidən ibarətdir, hər birisi özündə yüz katreni (poetik formada yazılan dördmisralı rübai) cəmləşdirir.

Yeri gəlmişkən. Katrenlər elə bir dildə yazılıb ki, Nostradamusun müasirləri belə onu tam anlaya bilmir. Nəsihətnamələrin dili olduqca bərbəzəklidir. Beləliklə də katrenlərdəki istənilən söz bir neçə məna verə və müxtəlif formalarda şərh edilə bilər. Nostradamusun düşüncələrinə nəyə görə bu qədər təmtəraqlı don geydirdiyini anlamaq olmur. Ehtimal etmək olar ki, Kilsənin diqqəti mərkəzinə düşməmək üçün, lakin daha sadə versiya var. Mişel de Nostrdam bilərəkdən, proqnozlarının daha dumanlı və mistik olmasından ötrü, anlamaqda çətinlik yarada biləcək dildə yazmış ola bilər. Bu versiyanı dəstəkləyən bir vacib fakt mövcuddur: Nostradamusun işlərinin xarakterik özəlliyi proqnoz edilən hadisələrin konkret tarixinin olmamasıdır.

1555-ci ildə tale kahinin üzünə gülür. Belə ki, həmin il kral II Henrixin şəxsi münəccimi kimi saraya dəvət olunur. Nostradamusun bu monarxın adı ilə bağlı proqnozu ən məşhurlarındandır. 1559-cu ildə iki toyun üst-üstə düşdüyü səbəbindən təntənəli şənliklər keçirilirdi. Henrixin qızı II Filipplə, bacısı isə Savoyya hersoqu ilə nigaha daxil olurdu. Əlamətdar olaraq, zadəgan dueli təşkil olundu, kral özü də burada iştirak etdi. Dueldə kralın rəqibi olan qraf Qabriel de Montqomerinin sınmış nizəsinin qəlpəsi onu başını zədələdi. Ağır travma alan monarx beləliklə vəfat etdi.

Nostradamus birinci Senturinin otuz beşinci katrenində yazırdı:

"Döyüş meydanında, tək savaşda  

 Gənc şir Qoca şiri əvəz edəcək.
 Rəqib gözlərini birində iki yara ilə qızıl qəfəsdən keçcək deşəcək,
 Daha sonra əzablı ölümlə vəfat edəcək."


Bu katrenin fərqli təfsirləri də var, lakin mənaları çox oxşardır. Kralın dəhşətli ölümü Nostradamusa şöhrət qazandırır. Xüsusilə bu kəhanətdən sonra bir çoxları Nostradamusun fövqəltəbii istedada malik olduğuna inanmağa başlayır.

Elə isə bu məşhur dördmisralı proqnoz nəyi gizlədir? Həqiqətən də qraf Montqomeri "köhnə şirdən" - II Henrixdən cavan idi, iki yaşlıq fərqləri var idi. Ən maraqlısı isə "qızıl qəfəs" və "göz"-dür. Məlum olduğu qədərilə, duel vaxtı kral qızılı zirehdə döyüşüb, nizə isə onun gözlərini deyil, sağ gözünün üst nahiyəsini deşərək, kəlləyə daxil olub. Kəhanətə elə də böyük əhəmiyyət verməmək üçün başqa bir səbəb budur ki, həmin dövrlərdə adlı-sanlı şəxslərin bir-birini duelə dəvət edərək, dəyərli qiyafələrdə döyüşməsi və ölməsi nadir hal deyildi. Beləliklə peyğəmbərin kəhanətini istənilən zadəgan döyüşünə aid etmək olar.

Nostradamusun sonuncu gələcəkdən xəbəri ən məşhuru hesab olunur. 1566-cı ilin 1 iyulunda Mişel de Nostrdam öz tələbəsi olan Jan-Eme de Şavinyiyə deyir: "Günəş doğanda məni artıq diri görməyəcəksən!" Ertəsi gün də vəfat edir. Onun sözlərinin xüsusi bacarıq, yoxsa kor təsadüf olduğunu ola bilsin ki heç vaxt öyrənməyəcəyik.

Dəccalın gəlişi

Nostradamusun işləri çoxlu sayda  apokaliptik kəhanətdən ibarətdir. Yaşadığı dövrü və şərtləri nəzərə alsaq, dini mövzuya tez-tez müraciət etməsini anlamaq olar. Bununla yanaşı onun proqnozlarında bir çox müəmmalar yer alır.

Nostradamus ənənəvi dinlərin iddia etdiyindən fərqli olaraq bir deyil, üç dəccalın gələcəyini yazırdı. "Pau Nay Oloron damarlarında alov çoxdur, nəinki qan..." - kəhanətlərindən biri belədir. Hesab edilir ki, Pau Noy Oloron anaqrammadır və dəccallardan birinin adını gözləyir. Əgər hərflərin yerini lazımi qaydada dəyişsək, Napaulon Rai (Napoleon Roi) alınacaq. Bonapart haqqında Nostradamusun başqa bir kəhanəti də var:

"İtaliya yaxınlarında hökmdar doğacaq,
 İmperiyaya baha başa oturacaq.

 Ətrafındaki insanlara baxcaq, deyəcək,
 O, şahzadə deyil ki, qəssab."


Korsika (Napoleonun doğum yeri) Fransadan daha çox İtaliyaya yaxındır. Nostradamus royalist idi və özünü imperator elan edən şəxsə qarşı xoş münasibət bəsləyə bilməzdi.

Alimlər bu gün də Nostradamusun əsərlərinin həqiqi olub olmadığını müzakirə edirlər. Ehtimal olunur ki, bir çox dördmisralı qeydlər müəllifin ölümündən sonra davamçıları tərəfindən əlavə olunub. Fransız tarixçisi Piter Lemesurye Nostradamusun gələcəyi görən olmadığını bildirir. Onun əsərləri əsasında alim belə qənaətə gəlib ki, bütün proqnozları tsikliklik (təkrarçılıq) nəzəriyyəsinə dayanır. Tədqiqatçılar bununla yanaşı Nostradamusun bəzi kəhanətlərini özündən əvvəlki daha qədim yazıçılardan oğurlamış ola biləcəyini istisna etmirlər.

Peyğəmbər ikinci dəccalın gəlişini belə təsvir edir:

"Ac heyvanlar çayları aşacaq,
 Düşərgənin böyük hissəsi Hister'ə qarşı çıxacaq,

 Reyn Almaniya uşağına diqqət verdikdə
 Nəhəngi dəmir qəfəsdə daşıyacaqlar."


Katrenin mümkün tərcümələrindən biri məhz belə səslənir. Müəmmalı Hister obrazı Üçüncü reyxin lideri Adolf Hitleri simgələyir, bir çoxları belə düşünür. Tənqidçilər isə vurğulayır ki, söhbət Dunay çayının qədim adından gedir - İstr. Dəqiq tərcümə olmadığından və mənası anlaşılmaz olaraq qaldığından bu katreni anlamaq çətin məsələdir. Şəkk-şübhəsiz bu kəhanətin doğruluğuna inanmış yeganə insanlar nasistlər özləri olub.

"İl 1999, yeddinci ay.
Böyük kral Anqolmuanı diriltməkçün və
Marsdan əvvəl də, sonra da xoşbəxt olmaqçün

Səmadan iri dəhşət kralı enəcək."

1999 tarixi aydındır ki, mistik çalarlıq daşıyır. Üç doqquzu çevirsək, 666 alacağıq ki, bu da Şərin rəqəmi hesab olunur. Nostradamusun yazdıqlarına əsasən, dəccal iyirmi yeddi illik qanlı müharibədən sonra məhv ediləcək. Əsərlərində dəccalın adını Mabus deyə qeyd edir. Naməlum əlçatmaz üsullarla bəziləri bu sözdə Səddam Hüseyn adını görməyi bacarır. Nəzəriyyəni dəstəkləyən ən böyük fakt iraqlı liderin hakimiyyətdə olduğu müddətin iyirmi yeddi il təşkil etməsidir. Banan respublikalarından birinin adi diktatorunun necə dəccal olduğunu anlamaq çətindir. Eyni uğurla Pol Potu, Kim İr Seni və İdi Amini də iblisin nökərləri adlandırmaq olar.

Nostradamusun boynuna atılan kəhanətlərdən bəziləri də bunlardır: 11 sentyabr, Xirosima və Naqasaki bombardmanı və hətta Kennedinin qətli. II Henrixin ölümü ilə bağlı proqnozda yenə hər hansı bir məntiq görmək olardı, orta əsr Fransasında gündəmdə ABŞ gələcəyi və prezidentlərindən birinin qətli mövzusu olduğunu təsəvvür edə bilmək üçünsə xüsusi istedad tələb olunur.

Uydurulmuş peyğəmbər

Nostradamusun gələcəklə bağlı dedikləri niyə bu qədər diqqətə səbəb olur? Görünür ki, sualın cavabı bir o qədər Nostradamusda deyil, əsasən insan şüurundadır. Diqqət edilsə, Mişel de Nostrdamın işləri bütövlüklə neqativ çalarlıqdadır. O, müharibələri, qətlləri, dağıntıları və fəlakətləri təsvir edir. Bu tematika isə hər zaman cəmiyyətin maraq dairəsindədir.

Kəhanətlərə skeptik yanaşmağa daha bir səbəb var. Nostradamusun tərəfdarları bəlkə kobud bir səhvə yol verirlər. Onlar, Nostradamusun uzaq gələcəyi təsvir etdiyini düşünürlər. Lakin Nostradamusun ismarıclarını, onun yaşadığı zaman kontekstində dəyərləndirmək daha məntiqli olardı. Yazdıqları anlaşılması çətin olan cümlələr həmin dövrün hadisələrinin "qapalı proqnoz cəhdləri" ola bilərdi. XVI əsrdə yaşamış bir insan çətin ki XX əsrin taleyi ilə maraqlansın.

Mişel de Nostrdamın dünyaca məşhurlaşmasının əsas səbəbi isə adi təsadüfilikdir. Onun ölümündən sonra tələbəsi Jan-Eme de Şavinyi əlindən gələni edir ki, ustadının kəhanətləri nəşr olunsun və populyarlaşsın. Şavinyinin səyləri olmasaydı, böyük bir ehtimalla Nostradamus yaddaşlarda sıravi kral münəccimi kimi qalacaqdı.

Orijinal məqalə buradadır

Həmçinin oxuyun:

Nostradamusdan daha az məşhur Azimov...
Alim: "Xristianlığın yaranması meteorit düşməsi ilə əlaqəlidir"
İllüminatlar kimdir?
daha ətraflı...

Rusiyalı alimlər qəribə kosmik siqnal qeydə alıblar

Rusiyalı alimlər qəribə kosmik siqnal qeydə alıblar. Siqnalın təbii mənşəli ola bilməsinə ehtimal yoxdur.

Rusiyadan olan astronomlar HD164595 ulduzundan müəmmalı siqnal alıblar. Siqnal RATAN-600 teleskopu köməyilə 2,7 sm dalğa uzunluğunda aşkar edilib. Bu hadisə hələ 2015-ci ildə baş vermişdi. Siqnalın qeyri-adiliyi bundan ibarətdir ki, həddindən artıq güclüdür: siqnal tipik pulsardan 8-10 dəfə güclü olub. Alimlər hadisəyə şərh verməkdə çətinlik çəkir və siqnalın təbii mənşəli olmasının mümkünsüzlüyünü bildirirlər.


Alimlər maraqlı nəticələr əldə etdikdən sonra dünyadaki həmkarları ilə bölüşmək qərarına gəliblər. Rusiyalı alimlərdən məktub alan astronom Pol Qilster siqnal barədə ictimaiyyətə danışıb.

HD164595 ulduzu Günəşin analoqu hesab edilir və astronomik ölçülərlə yaxınlıqda - 95 işıq ili uzaqlıqda yerləşir. 2015-ci ildə astronomlar ulduz ətrafında "yanar neptun" adlı planeti kəşf etmişdilər. Kütləsi Yerdən 13 dəfə artıq olan ekzoplanet, ulduzu ətrafındaki tam dövrünü 40 Yer günü müddətinə başa vururdu. Mütəxəssislərin rəyinə görə, "yanar-neptunda" həyatın inkişafı mümkün deyil. Buna baxmayaraq, SETI və METI (yerdənkənar sivilizasiyalara əlaqə yaratmağa çalışan tədqiqat mərkəzləri) siqnalla maraqlanıb, ATA teleskopu köməyilə HD164595-i izləməyə başlayıblar.

Siqnalın həddindən artıq güclü olması onun təbiət mənşəli və ya yerəoxşar sivilizasiyalar tərəfindən buraxıldığı versiyasını istisna edir (əgər əlbəttə siqnal bilərəkdən Yerə göndərilməyibsə). Alimlərin rəyinə görə, "məktubun" müəllifləri yalnız Kardeşev şkalasındaki II və III kateqoriyalı sivilizasiyalar ola bilər. Söhbət doğma ulduzunun enerjisinə bütövlüklə yiyələnməyi bacarmış ya da qalaktika səviyyəsində elektik istehlakı olan yüksək sivilizasiyalardan gedir.

Həmçinin  oxuyun:

Alimlər: "Nə olursa olsun, yadplanetli sivilizasiyalarla əlaqə yaratmalıyıq"
20 il sonra yadplanetlilərlə ilk əlaqə yaradılacaq
Marsda həyatın ilk sübutları - alimlər isə tələsmir
daha ətraflı...

August 27, 2016

Yer qədimdə supernova partlayışına məruz qalıb

2,7 milyon il əvvəl baş vermiş supernova partlayışı Yerdəki qlobal buzlaşma dövrü və ilk insan əcdadlarının peyda olması ilə üst-üstə düşüb. Okean çöküntüləri analizi maraqlı nəticələr təmin edib.

Cəmi bir neçə milyon il əvvəl, Yerdən 300 işıq ili uzaqlıqda supernova (ifrat yeni ulduz) partlayıb. Uzaq əcdadlarımız olsa bilsin ki, partlayışın gur işartısını izləyib, ondan zövq alıblar. Lakin tezliklə partlayışın atdığı hissəciklər buludu Günəş sistemini zəbt edib. Həmin partlayışın izlərini bu gün də tapmaq olar: 2004-cü ildə alimlər Sakit okean dərinliklərindən çıxarılmış çöküntü süxurlarında supernova tozları aşkar etmişdilər.

Münhen Texniki Universitetindən olan Şon Bişop və həmkarları süxurları yenidən analiz ediblər. Bu sayədə supernovanın dəqiq vaxtını müəyyənləşdirməyə nail olublar ki, bu da həmin dövrdə Yerdəki həyatın hadisədən necə təsirləndiyi mövzusundaki suallara cavab gətirə bilərdi. Məqalənin müəllifləri partlayışın 2,7 milyon il əvvəl baş verdiyi və növbəti 800 min il müddətində davam etdiyini qeyd edirlər.

Maraqlısı budur ki, həmin zaman aralığında (2,6 milyon il əvvəl) Yerdə kaynozoy erasının neogen dövrü başa çatmışdı. Qlobal temperatur nəzərə çarpacaq dərəcədə düşür, nəsilkəsilmələri baş verirdi. Xüsusilə Afrika meşə sahələrinin azalması ehtimalla insan növünün təkamül səhnəsinə çıxmasında böyük rol oynayıb.

Alimlər qədim çöküntü süxurları nümunələrinin tərkibindəki, yarımparçalanma dövrü 2,6 milyon il təşkil edən Fe60 radioaktiv izotop miqdarının qiymətləndirməsi işinə başlayıblar. Bu izotop yalnız supernovaların istilik-nüvə reaktorlarında meydana gəlir, lakin kimyəvi olaraq digərlərindən heç nə ilə fərqlənmir. Bu səbəbdən Yerə düşdükdən sonra izotop maqnetitin tərkibinə daxil olub. "Ulduz tozunun planetimizdə peyda olması və okean bakteriyaları tərəfindən sintezləşdirilmiş maqnetit kristallarına düşməsi fikri mənim üçün sadəcə heyrətamizdir," - deyə Şon Bişop qeyd edir.

Buna baxmayaraq Günəş və planetlərinin supernova qalığı buludları arasından keçdiyi uzun müddət sirr olaraq qalır. Müasir təsəvvürlərə əsasən, bu tip "ölüm ayağında olan" ulduzların atdığı maddə inanılmaz sürətlə yayılır - saniyədə 5-10 min kilometr. Bununla belə həmin maddəyə Günəş sistemi arasından keçmək üçün təxmini milyon il lazım olub? "Burada bir müəmma var", - Bişop sözlərinə əlavə edir. - "Bunu izah etməli və anlamalıyıq."

Həmçinin oxuyun:

Qravitasiya dalğalarının mövcudluğu təsdiq edildi
Kainatdaki həyatı qamma-partlayışlar məhv edir
Antimaddə hara yox oldu?
daha ətraflı...

Mayaların astronomik bilikləri daha dərin idi

Məlum olub ki, mayalar Günəş sistemi planetlərinin hərəkəti sahəsində daha dərin biliyə malik idilər. Onlar, bir çox astronomik prinsipləri Kopernik və onun heliosentrik modelindən daha əvvəl anlamışdılar.

Məşhur Drezden kodeksi maya sivilizasiyasına aid tapılmış dörd əlyazma kitabdan biridir. Adıgedən sənədin 1200-1250-ci illərə aid olduğu güman olunur. Alimlərsə bu yazılının daha qədim tarixə söykənən orijinalın kopiyası olduğunu düşünürlər. Kitab 74 səhifədən ibarətdir: burada maya xalqının dini və elminə aid çoxsaylı məlumatlar yer alır.

Arxeoloq Gerardo Aldana Drezden kodeksindəki Venera lövhəcikləri ilə yaxından maraqlanıb. Lövhələrdə Veneranın hərəkəti və hindilər tərəfindən tərtib edilmiş təqvim təsvir olunub. Bu günə kimi bu məlumatlar alimlər üçün dəyərsiz olsa da, Aldana bunun belə olmadığını ortaya çıxarıb. O, maya heroqliflərinin yeni tərcümə üsullarından yararlanaraq, kiçik lövhələrdə yazılmış informasiyaların dərin astronomiya biliyi nümunəsi olduğunu anlayıb.

Məlum olub ki, Venera lövhəciklərində Venera planetinin fəzada uzunmüddətli vəziyyəti mövzusuna dair məlumatlar mövcuddur. Qeyd etmək vacibdir ki, yüz və min illər sonra meydana gələn səhvlər nəzərə alınıb. Mayalar hər necəsə bilirdi ki, Veneranın göydə dövrünü başa vuraraq, müşahidələrin başlandığı nöqtəyə qayıtması 584 yox, 583.92 gün davam edir. Planetlərin mövqelərini hesablamaq üçün istifadə olunan düsturlar bu məlumatlar əsasında yaradılıb.

Aldana hesab edir ki, belə hesablama sistemi planetlərin Günəş ətrafında dövr etdiyi ideyası olmadan yaradıla bilməzdi. O, maya alimlərinin bu biliklərlə avropalı həmkarlarını bir neçə əsr qabaqladığını bildirir.

Günəşi sistemimizin mərkəzi cismi kimi görən heliosentrik model ideyası hələ Qədim Yunanıstanda formalaşıb, lakin tam təsdiqi polşalı alim Nikolay Kopernikin (1473-1543) adı ilə bağlıdır. Onun yaratdığı sistem elmi inqilabın başlanğıcı hesab olunur.

Həmçinin oxuyun:

Maya sivilizasiyasının yox olma səbəbi nədir?
Cəhalət qurbanı olan filosof qadın: İsgəndəriyyəli Hipatiya
Misir ehramlarının daşları necə daşınılırdı?
daha ətraflı...

ABŞ mütəxəssisləri Merkurini partlatmağı təklif edir

ABŞ-dan olan bir qrup mütəxəssis Merkuri planetini partladaraq, onun qırıntılarından Dayson sferası adlanan qurğunu yaratmağı təklif edib. Belə üsulla ulduz enerjisindən maksimal səviyyədə yararlana bilərik.

Merkuri - Günəşə ən yaxın mövqedə yerləşən planetdir. Ulduzuna çox yaxında, təxminən 0,4 a.v. (astronomik vahid) yerləşdiyindən planet çoxlu miqdarda günəş enerjisi ehtiyatına malikdir. Bu, Merkurini kaloniyalaşdıraraq, səthində iri günəş elektrostansiyaları inşa etməyimizə ən tutarlı səbəblərdən biridir.

PBS Space Time kanalı nümayəndələri daha da irəli gedərək, Günəşin ən yaxınlığında yerləşən planeti partlatmağı təklif ediblər. Popular Mechanics-ə istinadən xəbər verilir ki, yeni layihə çərçivəsində planetin səthini qazıb, nüvəsinə partlayıcı maddələr çatdıraraq Merkurini darmadağın etmək planlaşdırılır. İdeyaya əsasən, partlayış çoxlu sayda qırıntılar meydana gətirəcək ki, bunlar da öz növbəsində xüsusi kosmik cihazlar köməyilə mürəkkəb güzgülər sisteminə toplaşaraq, Günəş ətrafında dövr edib, onun boşuna sərf edilən enerjisini yığacaqlar. Bu sizə nəyisə xatırladır? Sözügedən qurğu məşhur Dayson kürəsi və Dayson sferasının analoqudur.

Dayson sferası, amerikalı nəzəri fizik Frimen Dayson tərəfindən irəli sürülən hipotetik astromühəndislik obyektidir. Mərkəzində ulduzu olan iri struktur sayəsində ulduz enerjisindən maksimum faydalanmaq mümkün ola bilər. Bununla yanaşı alimlərin rəyinə görə, belə qurğu köməyilə süni qravitasiya da əldə etmək olar.

Sferanın inşası olduqca mürəkkəb məsələdir. Lakin mütəxəssislərin dediyinə görə, yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmış sivilizasiyalar üçün belə bir strukturun realizasiyası mümkündür. Günəşdən 1480 işıq ili uzaqlıqda yerləşən, müəmmalı şəkildə parlayan KIC 8462852 adlı ulduzun aşkar edilməsindən sonra Dayson kürəsi inşasının mümkün olub-olmadığı ilə bağlı mübahisələr yenidən canlanıb. Belə bir hadisəni şərh etmək çətindir, bu səbəbdən bir sıra mütəxəssis həmin ulduz ətrafında hər hansı bir astromühəndislik obyektinin inşası prosesinin ehtimal ola biləcəyini bildirib. Bu yaxınlarda isə alimlər növbəti dəfə çaşbaş qalıblar. Belə ki, KIC 8462852 ulduzunun bu dəfə parlaqlığını anidən itirdiyi müşahidə edilib.

Videonu izləmək üçün buraya klikləyin.

Həmçinin oxuyun:

Yadplanetliləri "Dayson kürəsi" köməyilə tapa bilərik
Yer Yupiterin qoyub getdiyi "tullantılardan" yaranıb
Anabiozlu kosmik missiyalar erası başlayır
daha ətraflı...

August 24, 2016

Ən yaxın ulduz ətrafında "həyat zonasında" yerləşən planet tapılıb

ESO (Avropa Cənub Rəsədxanası) astronomları Proksima Sentavra ulduzu ətrafında dövr edən planetin tapıldığı iddiasını təsdiqləyiblər. Ulduzu ilə arasındaki uyğun məsafəni nəzərə alsaq, ekzoplanetdə maye halda su mövcud ola bilər - dolayısı ilə həyat da.

Avqustun 12-də Der Spiegel jurnalı Çilidə yerləşən ESO rəsədxanası alimlərinin bizdən təxminən 4 işıq ili uzaqlıqda yerləşən və Günəşə ən yaxın ulduz olan Proksima Sentavra ətrafında fırlanan, həyat üçün əlverişli hesab olunan ekzoplanet aşkar etdikləri xəbərini yaymışdı. Rəsədxana nümayəndəsi Riçard Huk isə jurnalistlərə müsahibəsində bildirmişdi ki, jurnalda dərc edilən məlumatın istinadı onlara məlum deyil. Bir həftədən çoxdur ki, KİV-lər böyük bir səylə yer tipində bir planet tapıldığı, lakin naməlum səbəblərdən gizlədildiyi ilə bağlı müzakirələri davam etdirirdilər.

Proksima Sentavra - ikili ulduz sistemi olan Alfa Sentavranın qonşusudur və onun ətrafında dövr edərək, müəyyən müddətdən bir Günəşə ən yaxın məsafədə yerləşən ulduz olur. Günəşlə Proksima Sentavra arasındaki məsafə 4,22 işıq ili təşkil edir. Solğun qırmızı cırtdan olan ulduz Günəşdən kiçik ölçüyə malikdir deyə adi gözlə müşahidə olunması mümkünsüzdür. Buna baxmayaraq Proksima Sentavra bir çox elmi qurğular tərəfindən izlənilir ki, bunlardan da biri Çilidə yerləşən ESO rəsədxanasının 3,6 metrlik teleskopudur.

Proksima Sentavra ətrafında ən azı bir planet olduğu ilə bağlı şübhələr hələ ilk dəfə 1998-ci ildə ortaya çıxmışdı. İddialar təsdiqini tapmasa da, zamanla yeni məlumatlar əldə edildi. Başda kraliça Mariya adına London Universitetindən olan Qilyem Anqlada-Eskude olmaqla, mövzu ilə maraqlanan bir sıra astronom Pale Red Dot adlı kampaniya başlatmışdı. Bəhrəsini də gördülər. "Layihənin ilk 60 günü ərzində dayanmadan yeni məlumatları izləməyə davam edirdim," - deyə Anqlada-Eskude qeyd edir. - "İlk on gün ərzində ümidlər böyük idi, ilk iyirmi gün gözləntilərimizi təsdiq etdi, ilk 30 gün ərzində isə hər şey o dərəcədə aydın oldu ki, dərhal rəsmi xəbər üçün hazırlıqlara başladıq."

24 avqust 2016 tarixində ESO-da təşkil olunmuş rəsmi press-konfransda alimlər siqnal əldə etdiklərini açıqlayıblar: Proksima Sentavra ətrafında tam dövrü 11 yer sutkasına bərabər olan planet mövcuddur. Astronomların rəyinə əsasən, kütləsi Yerdən az olan planetlə ulduzu arasındaki məsafə hesab ediləndən daha azdır - 7 milyon kilometr. Bu, Yerlə Günəş arasındaki orta distansiyanın heç 5%-i belə etmir. Lakin Proksima Sentavra qırmızı cırtdan ulduzlar kateqoriyasında yer alır. Dolayısı ilə, Proxima b adını almış yeni planet "həyat zonasında" yerləşir və səthində maye halda suyu qoruyub saxlamaq üçün lazımi miqdarda istilik alır. Nə dondurur, nə də buxarlandırır.

Bununla belə planet üzərində həm yaşayış, həm də maye su olduğunu vurğulamaq üçün hələlik tezdir. Maraq kəsb edən əsas məqam "həyat zonası" planetinin ən yaxınımızda, cəmi 4 işıq ili uzaqlıqda yerləşdiyidir. Planetin orbitlə hərəkəti və öz oxu ətrafında fırlanması özəlliklərindən asılı olaraq su cismin sadəcə səthinə yığıla, yalnız bir kürəyə (ulduzuna döndərilmiş) toplaşa və ya ancaq ekvator ərazisində saxlana bilər. Proksima Sentavra ətrafında planetin aşkar edilməsi hələ başlanğıcdır və indi alimlər onun iqlimini aydınlaşdırmaq üzərində işləyirlər. Hazırlanma mərhələsində olan E-ELTJames Webb kimi yeni nəsil teleskoplar alimlərin bu sahədə tezliklə uğur əldə edəcəyinə ümidləndirir.

Həmçinin oxuyun:

daha ətraflı...
 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top