Alimlər yüksək keyfiyyətli funksional maqnit-rezonans tomoqrafiyası ilə Altshaymer xəstələri və siçan modellərində araşdırma apararaq Altshaymerin mənşəyini, beynin hansı hissəsində və nə üçün orada meydana gəldiyini, eləcə də necə yayıldığını aydınlaşdırdılar. Bu sayədə Altshaymerin necə inkişaf etdiyi aydın ola və xəstəliyin erkən diaqnozu qoyula bilər. Həmçinin daha effektiv dərmanlar hazırlana bilər. Tədqiqat Kolumbiya Universiteti Tibb Mərkəzi (CUMC) tərəfindən aparıldı, əlaqədar məqalə Nature Neuroscience jurnalında dərc edildi.
Radiologiya professoru Boris və Rose Katz deyirlər:
"Altshaymerin beynin entorinal beyin qabığında meydana gəldiyi illərdir məlum idi. Lakin bu tədqiqatda ilk dəfə yaşayan insanlar üzərində, xüsusilə niyə lateral entorinal qabıqda (LEC) yarandığı izah edildi. Adətən LEC'in hippokampa açılan bir qapı olduğu hesab edilir, bu bölgə uzun müddətli yaddaş və s. funksiyaları həyata keçirir. Əgər LEC təsirlənsə hippokamp da təsirlənir."
Tədqiqatın nəticələri Altshaymerin birbaşa lateral entorinal qabıqdan serebral qabığına və digər bölgələrə yayıldığını göstərdi. Xüsusilə də parietal beyin qabığına, yəni beynin məkan koordinasiyası və navigasiyası ilə əlaqəli hissəsinə də yayıldığı qeyd edilir. LEC'in neyronların əlaqə nöqtələriylə uyuşmalarını təmin etməsi səbəbi ilə Altshaymerin buradan qaynaqlandığı hesab edilir.
LEC funksiya pozuntusu ilə əlaqədar üçüncü tapıntı isə bu pozuntu baş verdikdə tau və amiloid ilkin zülalına dəyişiklik meydana gəlməsi oldu. LEC Altshaymerə qarşı çox qorunmasızdır. Çünki Altshaymer tau yığılmasına yol açır, bu da LEC'i xəbərdar edərək APP yığılmasına səbəb olur. Bu iki zülal LEC'dəki neyronlara zərər verdikdə isə Altshaymer meydana gəlir.
Təcrübədə 96 nəfər 3,5 il ərzində izlənildi, 12'sində orta dərəcəli Altshaymer başlanğıcı tapıldı. Bu 12 adamın beyin tomoqrafiyaları çəkildikdə serebral qan səviyyələrində əhəmiyyətli dərəcədə eniş müşahidə edildi.
Prof. Usman Khan artıq Altshaymerin tomoqrafiya vasitəsilə harada başladığını nöqtə döyüntüləri ilə aşkar etdiklərini və bu sayədə erkən diaqnoz qoyula biləcəyini bildirir. Bəlkə də bu sayədə Altshaymer beynə yayılmadan müalicə edilə biləcək və yeni dərmanlar hazırlanacaq.
Qaynaq: Nature Neuroscience
0 şərh var:
Post a Comment