December 13, 2013

Yupiterin peyki Europada su fışqırdı

Hubble Kosmik Teleskopu Yupiterin peyki Europa'nın səthində kosmosa böyük miqdarda su fışqırtmasına səbəb olan qeyzerlər olduğunu təsbit etdi. Yupiterin cazibə qüvvəsi ilə süngər kimi sıxışan və su fışqıran qeyzerlərin çıxardığı su buxarı 200 km hündürlüyə çatır.

Astronomlar qaz nəhəngi Yupiterin peyki Europa'da isti su qaynaqlarının izinə rast gəldi. Hubble teleskopu peykin səthində tapdığı və kosmos boşluğuna su fışqırdan iki qeyzerin fotoşəkillərini çəkdi. Fontan kimi fışqıran su buxarının hündürlüyü təxminən 20 Everest boydadır.  Alimlər Europa'nın geofiziki fəaliyyətinin həyat ehtimalını da gücləndirdiyini qeyd etdilər.

Science jurnalında dərc olunan tədqiqatda iştirak edən ABŞ-ın Southwest Tədqiqat İnstitutundan olan Lorenz Roth deyir:


"Həyəcan verici bir kəşfə imza atdıq. Aldığımız nəticələr gözlədiyimizdən daha həll edicidir."


Günəş sistemində kosmosa su fışqırtdığı müşahidə edilən yeganə səma cismi Europa deyil. Bundan əvvəl Saturnun cazibə qüvvəsi səbəbiylə, səthi cizgilərlə örtülü olan Encedalus peykinin də cənub qütb bölgəsindən su fışqırtdığı təsdiq edilmişdi.

Planetlər və peykləri aralarındakı cazibə qüvvəsinin təsiri hər iki cismlərdə də qarşılıqlı olaraq görülür. Ayın təsiri Yerdəki bəzi hadisələrə səbəb olur, Saturnun cazibə qüvvəsi isə kiçik peykinin səthində çatları meydana gətirir.


Elm adamları əldə edilən son tapıntıların ardından Europa'ya dair tədqiqatların artırılmasını planlaşdırır. Səthi cəmi 65 milyon il yaşında olan Europa təxminən 4,6 milyard il yaşındakı Günəş sisteminin ən gənc cismlərindən biridir. Hubble'ın tapdığı su buxarı ilk dəfə 1977-ci ildə Europa'nın yanından keçən Voyager kosmik aparatı tərəfindən aşkar edilmiş, amma tam təsdiq edilməmişdi. Galileo kosmik aparatı 1989-cu ildə yenə su buxarına oxşar bir görüntü qeydə almışdı, amma görüntünün rəqəmsal səhvdən qaynaqlandığı sonralar məlum olmuşdu.

Amerika Geofizika Birliyinin yeni bir təcrübəsi sayəsində Europa'nın səthində orqanik maddə məzmunu zəngin olan gil tapıldı. Alimlər hesab edirlər ki, asteroid və meteorlar tərəfindən gətirilmiş bu gillər əgər Europa'nın buzlaq təbəqəsi altındakı dənizə çatsa, qida dəyəri yüksək olan mühitdə həyatın meydana gəlməsi üçün qatqı təmin edilə bilər. NASA Reaktiv İtələmə Gücü Laboratoriyasından olan Robert Pappalardo deyir:


"Europa'da bu gün həyatın mövcud olub yoxsa ola bilməyəcəyini araşdırırıq. Bunun üçün daha çox müşahidələrə ehtiyac var."


Qaynaq: Sciencemag , Nature
Yazını dostlarla bölüş

0 şərh var:

Post a Comment

 
Copyright © 2014 Həyatın Təkamülü • All Rights Reserved.
Distributed By MyBloggerThemes | Design By Templateure
back to top