Biologiya daxilində irqlər bir sıra izolyasiya (təcrid) mexanizmləri ilə tanınır. Bir növ içərisindəki fərqli populyasiyaların irq olaraq tərif edilə bilməsi üçün o populyasiyaların bir-birləriylə heç bir əlaqəsinin olmaması lazımdır. Növümüz arasında bəzi kiçik qəbilələr istisna olmaqla bir-biri arasında gen axışı təmin edə bilməyəcək heç bir toplum yoxdur. Yəni sivil təkamül sayəsində əldə etdiyimiz vasitələr və texnologiya irqləri tamamilə aradan qaldırmışdır. Kiçik qəbilələr bioloji irq olaraq hesab edilsələr də, bunların sayının yox deyiləcək qədər az olması ümumiləşdirməni haqsız çıxarmır.
Bu səbəbdən Qafqazlı, Türk, Erməni, Fars, Rus, Ərəb, Kürd, İngilis, Alman, Fransız, İtalyan, Çinli və s. milliyətlərinin və irqlərin bioloji olaraq heç bir mənası, etibarlılığı, dəyəri və əhəmiyyəti yoxdur. Bunlar siyasi məqsədli təriflərdir və təbiət elmləri baxımından vaciblik daşımırlar. Ümumi olaraq müəyyən coğrafiyalara aid, müəyyən fiziki xüsusiyyətləri (dərinin rəngi, göz quruluşu və s. fərqləndirici xüsusiyyətlər) daşıyan fərdlər ayrı irqlərə bölünürlər kimi düşünülsə də, əslində bu insanların bioloji olaraq "irq" hesab edilmələri düzgün deyil. Bu fərqliliklər Homo sapiens'in Afrikadan çıxıb bütün Yer üzünə yayılması əsnasında müvəqqəti olaraq təcrid olunduğu dövrlərdə qazandığı xüsusiyyətlərdir və müasir dövrümüzə qədər coğrafiya çərçivəsində ötürülmüşdür. Bəli, növümüz tarixində müxtəlif vaxtlarda irqlərin meydana gəldiyi, yəni izolyasiyanın meydana gəldiyi dövrlər olmuşdur, amma müasir zamanda bu növ izolyasiyalarına daha rast gəlmirik. Hal-hazırda gördüyümüz müxtəlifliyin səbəbi keçmişdəki izolyasiya və irqləşmə prosesləridir. Lakin 20-ci əsrin əvvəllərindən etibarən bu izolyasiyalar demək olar ki tamamilə yox olmuşdur. Bu gün biologiyada insanlar üçün istifadə edilən "irq" anlayışı yalnız keçmişdə meydana gələn genetik ayrışmanı ifadə etmək məqsədiylə istifadə edilir. Digər tərəfdənsə başqa heyvan populyasiyalarında aydın şəkildə irq anlayışını sezə bilirik.
Ümumiləşdirmək lazımdırsa bunu bildirməyə ehtiyac var: biologiya daxilində irqlər statik olaraq tərif edilə bilməzlər, irq anlayışı dinamik anlayışdır, ətraf mühit və növ şəraitlərinə görə dəyişir. Növümüzün tarixində izolyasiyalar meydana gəlmiş olsa da və müvəqqəti olaraq irqlər meydana gəlsə də, bu irqlərin hal-hazırda davam etdiyini demək düzgün olmazdı. İzolyasiya meydana gəlmədiyi, məhdud bir coğrafiyada çölə tək bir köç də verib və ya almadan cütləşməsinə qərar verilmədiyi müddətdə bioloji olaraq Yerdə insan irqləri deyə bir şey olmayacaq (bu gün yaşayan yerli, kiçik və təcrid olunmuş qəbilələr istisna olmaqla). Belə bir tərif verə bilməyimizin əsas səbəbi ayrıseçkilik etməyən, əksinə populyasiyaları birləşdirən təbiət qanunu - təkamüldür. Müasir dövrdə insan növü daxilində mövcud olan populyasiyaları bölən elm adamlarına rastlamaq çətin məsələdir.
Qaynaq:
Chicago Journals
EurekAlert
Why Evolution Is True
Race and Genomics
Washington University
Discover Magazine
PBS Nova
0 şərh var:
Post a Comment