"Min illərdir insanların heyvanlar aləmində ən ağıllı varlıqlar olduğu fikri təkrar edilirdi. Amma elmin bizə göstərdiyinə görə heyvanlar insanlardan üstün əqli bacarıqlara da sahib ola bilərlər."
Prof. Saniotis insanların üstün zəkaya sahib olduğu inancının təxminən 10.000 il əvvəl əkinçilik inqilabına bağlı olaraq taxıl istehsalı və heyvanların əhliləşdirilməsi ilə ortaya çıxdığını düşünür. Bu inanc insanları yaradılışın üstün növü olaraq görən dinlərin ortaya çıxması ilə sürətli şəkildə yayıldı. Prof. Saniotis:
"İnsanların zəka üstünlüyü inancı fəlsəfə və elmdə dəyişməz bir yerə sahib oldu. Bəlkə də filosoflar arasında ən çox sözü keçən maarifçi olmuş Aristotel belə insanların mühakimə qabiliyyəti səbəbindən heyvanlardan üstün olduqlarını müdafiə edirdi."
Tibb elmləri fakültəsində antropologiya və müqayisəli anatomiya professoru olan prof. Maciej Henneberg heyvanların çox vaxt insanlar tərəfindən səhv başa düşülən fərqli xüsusiyyətlərə sahib olduğunu deyir:
"Bizim onları anlamamağımızla birlikdə onların da bizi anlaya bilməməsi, bizim "zəka"mızın səviyyəsinin yüksək olduğu mənasını vermir, yalnız zəkalarımızın bir-birlərindən fərqli olduğunu göstərir. Məsələn, bir xarici öz dilimizin səhv halıyla bizimlə ünsiyyət qurmağa çalışdıqda onun çox da ağıllı olmadığını düşünürük. Ancaq həqiqət daha fərqlidir."
Heyvanlar fərqli tiplərdə zəka nümunələri sərgiləyir. Bunların içində sosial və kinestetik (fiziki) zəka da var. Asiya meymunları (Hylobatidae fəsiləsi) kimi bəzi məməlilər müxtəlif səslər çıxara bilirlər. 20-dən çox mənası olan bu səslər ağacda yaşayan bu primatlara tropik meşə örtüyü boyunca ünsiyyət qurma imkanı təmin edir. Prof. Henneberg deyir:
"Əksər dördayaqlılar yaşadıqları ətraf mühitə mürəkkəb qoxu izləri buraxırlar və koala kimi bəziləri isə sinələrində qoxu izləri buraxa bilmək üçün vəzilərə sahibdirlər. İnsanlar öz məhdud qoxu duyğuları ilə bu qoxu izləri içində olan informasiya baxımından zəngin kompleks mesajları başa düşmürlər."
Prof. Henneberg ev heyvanlarının da məməlilərin və quşların zehni qabiliyyətlərini anlaya bilməyimiz üçün uzaqgörənlik verdiyini deyir və əlavə edir:
"Ev heyvanları bizimlə ünsiyyət qurub istədiklərini izah edə bilməklə qalmayıb, həm də bizə istədiklərini etdirə bilirlər. Heyvanlar aləmi dəyər verdiyimiz qədərindən daha mürəkkəbdir."
Qaynaq: Phys.org
0 şərh var:
Post a Comment