İltihabı bağırsaq xəstəliyi olan Crohn xəstəliyi, Tip 2 diabet və qəribə səslənsə də, siqaret asılılığı neandertal genlərində daşınırdı. Genom xəritəsi əcdadlarımızın Afrikadan ayrıldıqdan sonra neandertallarla birlikdə yaşadığına işarə edir. Bu günə qədər neandertal DNT-sinin təsirləri və insan sağlamlığı üzərində necə bir iz buraxdığı mövzusu aydın deyildi. Aparılmış son tədqiqatların nəticələrinə görə isə Afrikanı artıq tərk etmiş insanların genetik strukturlarının 20%-i neandertallardan qalmadır.
Harvard Tibb Məktəbindən olan genetik Sriram Sankararaman və həmkarları Svante Pääbo və David Reich 1.004 insanın genomunu araşdıraraq fərqli genlərin neandertal versiyalarına sahib olan bölgələrini müəyyən etdilər. Bunlar arasında siqaret asılılığı ilə əlaqələndirilən bir genin neandertal mənşəli olduğunu aydınlaşdıran alimlər olduqca heyrətləndilər.
Bu tapıntı sözsüz ki neandertallarla əcdadlarımızın mağaralarda siqaret çəkdiyi mənasını vermir. Tədqiqatçılar bununla əlaqəli mutasiyanın başqa funksiyalarının da olması lazım olduğunu bildirirlər. Müasir insanın siqaret çəkmək vərdişini maraqlandıran xüsusiyyət başqa bir sıra genetik təsirdən qaynaqlanmış olmalıdır.
Tədqiqatçılar həmçinin neandertal DNT-sinin insan genomuna bərabər şəkildə paylanmadığını, daha çox gen xəritəsinin dəri və saça təsir edən bölgələrində sıxlaşmış olduğunu gördülər. Bu məlumat bəzi gen versiyaları sayəsində Avrasiyanın sərin iqlimlərinə doğru irəliləyən müasir insanın ətraf mühitə daha asan uyğunlaşma imkanı tapdığını göstərir.
İki növün bir-biriylə qarşılaşdığı dövrdə neandertallar artıq bir neçə yüz min ildir soyuq iqlim şəraitinə uyğunlaşmış idilər. Neandertallar İngiltərədən Sibirə qədər uzanan bir coğrafiyaya yayılmış, orta boylu və sərt bədənli ovçular idi. Lakin təxminən 30 min il əvvəl Homo sapiens Afrikadan çıxıb bütün Yerə yayılmağa başlayanda Neandertalların nəsli kəsildi.
Müasir insanın genomunda dəri piqmentasiyasına nəzarət edən hissələrin neandertal izləri daşıdığı faktı boşuna deyil. Science jurnalında dərc edilmiş başqa bir araşdırmanın müəlliflərindən olan Vaşinqton Universiteti professoru Benjamin Vernot neandertalların genləri ilə dərisinin rəngi dəyişən avropalı və şərqi asiyalı insanların təkamül müddətində üstünlük qazandığını qeyd edir.
Lakin digər yandan neandertal mənşəli başqa genetik versiyalar Tip 2 diabet, uzunmüddətli depressiya və Crohn xəstəliyi kimi ciddi problemlərin altında yatan faktordur. Alimlər neandertalların da bu xəstəliklərə yoluxduğu, yoxsa bunların yalnız insan üçün təhlükəli olduğu mövzusunda hələlik qəti cavabların olmadığını deyirlər.
Qaynaq: Nature , New Scientist
