Ən qədim sinir sistemi tapıldı

Tədqiqatçılar ən qədim və ən yaxşı qorunmuş sinir sistemini kəşf etmiş ola biləcəkləri xəbərini yaydılar. 520 milyon illik fosil olan sinir sisteminin, hörümçəyə oxşayan bir quruluşa sahib olması diqqət çəkdi.

Yeni tapıntı hörümçəklərin və əqrəblərin əcdadlarının bir vaxtlar qohum olduğunu, lakin yarım milyard il əvvəl fərqli təkamül qollarına ayrıldıqlarını göstərdi. Bir beynəlxalq elmi qrup tərəfindən Nature jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, buğumayaqlıların nəsli kəsilən fərqli bir növü başlarından çıxan pəncəyə oxşar quruluşa sahib idi.

"Alalcomenaeus" adını daşıyan yarım milyard yaşı olan fosil, Çinin cənub-qərbindəki fosillər baxımından zəngin olan Chengjiang şəhərindəki qazıntı sahələrində tapıldı. Alalcomenaeus'un eyni zamanda həm sürünən, həm də suda yaxşı üzə bilən növ olduğu məlum oldu. Sciencedaily saytındakı xəbərə görə, adının yunanca 'megacheirans', yəni 'böyük pəncələr' mənasını verdiyi bu növ bir vaxtlar əsasən dənizdə yaşamış və nəsli kəsilmiş bir buğumayaqlı növü idi.

London Təbiət Tarixi Muzeyindən olan Greg Edgecombe, Alalcomenaeus'un sahib olduğu sinir sisteminin heyvanların əsas qrupları arasında oxşarlıq göstərdiyini və paleontoloqlara aralarındakı əlaqəni tapmaq üçün köməkçi olduğunu bildirdi.

Nature jurnalına açıqlama verən Edgecombe bunları dedi: 

"Sinir sistemi ən etibarlı antik qaynaqlardan biridir. Kambri dövrünə aid olan yaxşı qorunmuş qalıqlar üzərində işlər aparırıq. Anatomik quruluşu yaxşı qorunmuş qalıqlar bizə beyin, sinir sistemi və gözlərə uzanan sinir toxumaları haqqında məlumatlar verir."

Alimlər Alalcomenaeus'u CT (kompüter tomoqrafiyası) yoxlamasından keçirdi və ardından fosilin üzərindəki görünməyən strukturları ortaya çıxarmaq üçün 3D model hazırladılar. Tədqiqatda yer alan, Təbiət Tarixi Muzeyindən olan bir digər alim Xiaoya Ma belə dedi:

"Yeni üsullarla 520 milyon illik canlının mərkəzi sinir sistemini araşdırmaq olduqca həyəcanlı işdir."

Yarım milyard yaşı olan canlının anatomiyasını araşdıran ABŞ-ın Arizona Universitetindən olan Nicholas Strausfeld açıqlama verdi:

"Megacheirans adı verilən canlının müasir atnalı yengəci və əqrəblərinkinə çox oxşayan mərkəzi sinir sistemi olduğunu öyrəndik. Bu məlumat, Kambri dövrünün sonlarında hörümçəklərin əcdadlarının düşmənləriylə oxşarlıq göstərdiklərini sübut edir."

Başından çıxan pəncə quruluşundaki çıxıntıları növün ovu tutmaq və dərk etmək üçün istifadə etdiyini bildirən Strausfeld sözlərinə bunları da əlavə etdi: 

"Pəncələrin mövqeyinə baxdığımızda, hörümçəklərin və qohumlarının dişləmək üçün istifadə etdikləri ağızlarını bu çıxıntılardan təkümulləşdirmiş ola biləcəyini anladıq."

Edgecombe isə son olaraq bunları dedi:

"Müasir canlılar üçün istifadə etdiyimiz üsullar vasitəsilə antik canlıların da təkamül prosesini araşdıra bilirik."


Qaynaq: ScienceDaily , Nature