Yarasalarda Uçuşun Təkamülü

Yarasalar (Chiroptera), məməlilər arasında ən məşhur olan ikinci qrupdur və eyni zamanda təkamül müddəti ərzində məməlilər arasında uçuş xüsusiyyətini qazanmış yeganə qrupdur. Yarasaların ilk olaraq uçmağı necə təkamülləşdirdiyi tam olaraq bilinməsə belə, bir yunqanadlı olan və havada süzmək bacarığı olan Cynocephalus (dilimizdə "uçan lemur" deməkdir, buna baxmayaraq nə uçur, nə də lemurdur) ilə olan qohumluqlar, yarasalardaki uçuşun təkamülüylə əlaqədar çox əhəmiyyətli məlumatlar verir.

Bildiyimiz ən qədim yarasalar Eosen dövründə, yəni 54.8-34.7 milyon il əvvəl qarşımıza çıxır və bu növlərdə, müasir olanlarının əksinə uzun quyruqlar və bəzi fərqli
uçuş adaptasiyaları gözə dəyir. Bu əhəmiyyətli fərqlərin xaricində, müasir yarasalarla bir çox oxşar xüsusiyyətlər də daşıyırlar. Bu xüsusiyyətlər bizə yarasaların ağaclarda yaşayan bir əcdadının davamlı olaraq yerə düşməsi və ya tullanması nəticəsində, havada ən yaxşı süzüb, yerə ən rahat eniş edənlərin təbii seçmə ilə dəstəklənib və həyatda qalıb get-gedə üstünlüklü bir mövqeyə keçdikləri məlumatını verir. Qoltuqaltı dəriləri genişlənərək və qollarını qıçlara qədər örtərək yeni bir quruluş halına təkamülləşmişdir.

Anatomik və fizioloji detallar vermək istəmirik, çünki bunlar çox da böyük əhəmiyyət kəsb etməyəcək. Lakin bilinməsi lazım olan əsas məsələ, ağaclarda yaşayan və havada süzə bilən bəzi növlərin get-gedə xüsusiləşərək, öz əzələ gücləriylə yeni xüsusiyyətlər qazana bildiklərini düşünməyin olduqca məntiqli və fosillərlə, həmçinin molekulyar sübutlarla dəstəklənən bir hadisə olduğudur.



Qaynaq: Wikipedia