Bu yeni tapıntıya görə təkamülümüz daha az budaqlara ayrılaraq və daha sadə şəkildə baş vermiş ola bilər. Bu fosil daha əvvəl kəşf edilən və Homo erectus, Homo habilis və oxşar fərqli növlərə aid olduğu hesab edilən fosillərin tək bir növün, ehtimalla Homo erectus'un təkamülləşən alt variyasiyalarına aid olduğu fikrinə dəstək olur.
Bir başqa deyimlə, eynilə insanların bir-birlərindən fərqli görünməsi kimi, qədim insanbənzərlərin də bir-birlərindən fərqli görünməsi, fərqli fosillərin fərqli növlər olduğunu hesab etməyimizə səbəb olmuş ola bilər.
Bu nəticə, David Lordkipanidzenin başçılıq etdiyi beynəlxalq tədqiqat qrupu tərəfindən ortaya atıldı. Gürcüstan Milli Muzeyinin paleoantropoloqu olan David Lordkipanidze, tapıntılarını Science elm jurnalında yayımladı.
Bu araşdırmanı başladan, 2005-ci ildə Gürcüstanda tapılan və "Kəllə sümüyü 5" olaraq adlandırılan fosil idi. Elm adamları bu fosili "yerüzündə ilk dəfə tam olaraq qorunmuş insan kəllə sümüyü fosili" hesab edirdilər. Digər Homo fosillərinin əksinə, bəzi primitiv xüsusiyyətlərə sahib idi: uzun meymunabənzər üz, böyük dişlər və müasir insanların kəllə sümüyünün 3-də 1-i qədər kiçik kəllə sümüyü. Bu tapıntı insanların Afrikadan çıxmaq üçün böyük beyinləri olması lazım olmadığını təsdiq etdi.
"Kəllə sümüyü 5" ilə birlikdə eyni ərazidə tapılan digər 4 insanabənzəri fosili Gürcüstanın Dmanisi bölgəsində tapılmışdı. Bu bölgə, insanların təkamülündən sonra Avrasiyaya köç üçün istifadə etdikləri yol hesab edilir. Bu sayədə, eyni bölgə və zamanlarda kəşf edilən fosilləri anatomik olaraq müqayisə etmək və xüsusiyyətlərini qarşı-qarşıya qoymaq imkanımız olur.
Prof. Lordkipanidze və yoldaşları, bu bölgədə tapılan fosillərin, müasir 5 insanın və ya 5 şimpanzenin bir-birlərindən olan fərqlərindən daha çox olmadığını iddia edirlər. Kəşf edilən hominid fosilləri müəyyən fərqliliklər daşıyırlar, amma yenə də eyni növə aiddirlər. Yayımlanan xəbərdə yazıçılardan biri olan, Zürich Universiteti prof. Zollikofer bunları deyir:
"Əgər "Kəllə sümüyü 5"-in beyin boşluğu və üzü Afrikadakı digər ərazilərdə tapılanlardan fərqli olsaydı, onda fərqli növdən olduqlarını deyə bilərdik."
Bu cür fərqliliklər alimlər tərəfindən, yeni növləri təyin etmək üçün istifadə edilir.
Hər nə qədər Dmanisidəki fosillər bir-birindən fərqli görünsələr də, prof. Zollikofer bunların eyni dövrdə, eyni bölgələrdə yaşadığını deyir və sözlərinə əlavə edir:
"Bu səbəbdən, tək bir növün tək bir populyasiyasındaki fərdləri təmsil edirlər."
O və elmi tədqiqatçı qrup yoldaşları Dmanisidə tapılan fosillərin anatomik analizini açıqladılar. Prof. Zollikofer:
"Afrikadakı fosil qeydləriylə olduqca oxşar müxtəliflik şablonu və dağılımı gördüyümüz üçün, bunların o dövrdə Afrikada olan tək bir Homo növünə aid olduğunu iddia etmək məntiqli görünür. Dmanisidəki fosillərin Afrikadakına çox oxşadıqları üçün, bu iki bölgədəki növlərin eyni növlər olduğunu iddia etmək mümkündür."
 |
| Dmanisi, Gürcüstan |
"Bu fosil, bu günə qədər əlimizə keçən ən primitiv Homo erectus qalığıdır. İndiyə qədər Şərqi Afrikada kəşf edilən bütün digər insan növlərindən daha çox Homo erectus'a oxşayır."
Prof. White və bəzi digər tədqiqatçılar, bu tapıntının əhəmiyyətinə və Homo cinsinin təkamülündəki roluna xüsusilə diqqət yetirirlər. Science jurnalı hesabatını yayımlayanda New York Amerikan Təbiət Tarixi Muzeyindən olan prof. İan Tattersall'ın dediklərinə də yer ayırdı:
"Bu tapıntı, şübhəsiz ki indiyə qədərki ən əhəmiyyətli kəşflərdən biridir."
Bəzi tədqiqatçılar, fosilin Homo habilis növünə aid olduğunu və ona daha çox oxşadığını irəli sürdülər və tapıntılara qarşı çıxdılar. Həmçinin, bütün Afrika növlərinin Homo erectus növünə aid olduğu fikirini də yalnışladılar. Amma bu tapıntıların, insan təkamülünü daha yaxşı anlayacağımız və yenidən ortaya qoyacağımız mövzusunda çox geniş kütlə həmfikir görünür. Prof. White, yazdığı bir elektron məktubda bunları deyir:
"İndiyə qədər kəşf edilən ən qədim Homo fosili... Dmanisi üçün ikonik tapıntı olacaq. Ən qədim Homo erectus nümunəsi olması səbəbilə, bizim necə insan olduğumuzu daha geniş olaraq anlamağımızı təmin edəcək."
Bu tapıntı insan təkamülünü necə dəyişdirəcək? Zollikofer'ə görə elm adamlarının hal-hazırda heç bir fikri yoxdur. CNN-ə verdiyi açıqlamasında bunları deyir:
"Bunun Neandertallarla bizim son əcdadımız olduğunu demək gözəl olardı, amma hal-hazırda buna konkret dəlillərimiz yoxdur."
Hələ bu tapıntının insanın təkamül ağacına necə təsir edəcəyi də tam olaraq bilinmir. Muzeydən olan Tattersall mövzuyla əlaqədar bunları deyir:
"Bu tapıntıya əsaslanaraq tez bir müddətdə insan təkamül ağacını dəyişdirməyimiz qətiyyən doğru deyil. Amma bu fosili, çox əhəmiyyətli bir tapıntı olaraq əlavə edə bilərik."
Dmanisidəki 500 min kvadrat metrlik qazıntı sahəsində işlər hələ də davam edir. Bu səbəbdən, növbəti günlərdə daha çox tapıntıya çatacağımız mümkün ola bilər.
Mövzuyla əlaqədar yenə bir çox qaynaqlarda əsassız iddialar irəli sürülür. Bura daxil olaraq məqaləmizi oxumağınız məsləhət görülür.
Qaynaq:
NY Times , CNN
0 şərh var:
Post a Comment