HƏQİQƏT: Ruh, elmi bir anlayış deyil və əslində yoxdur. İnsanların anlaya bilmədikləri davranışları və ümumi olaraq insanın həyatda olmasının "qüdrətini" açıqlamaq üçün uydurduqları, bədən-üstü olduğunu iddia etdikləri və əsla ölmədiyini düşündükləri (çünki şüurlu olan insan ölmək fikrindən qorxur, əsla ölməyəcəyini və ya öldükdən sonra yeni və əbədi bir həyata başlayacağını düşünür) bir əfsanədir. Mövzumuz heç də ruh anlayışı olmadığından burada saxlayırıq.
Elm tarixində heç bir zaman tamamilə vakumlanmış bir mühitdə, bir canlı, insan öldürülərək həddindən artıq həssas tərəzilərlə bir ölçüm təcrübəsi edilməmişdir. Bu, insanların şəxsi fikirlərini dəstəkləmək üçün elmi çirkin əməlləri ilə təhrif etmələrinə acı bir nümunədir.
Bu nağılın ortaya çıxması belə olmuşdur: 11 Mart 1907 tarixində New York Times qəzetində (səhifə 5) və Aprel 1907 tarixində American Medicine jurnalında çıxan bir məqaləyə görə Massachusetts'dəki bir xəstəxanada işləyən həkim Duncan MacDougail, ruhun varlığını isbat etmək və ağırlığını ölçmək üçün vakumlu olmayan bir mühitdə, kütlə itkisinin ola biləcəyi bir şəkildə, bir təcrübə hazırlamışdır və ölməkdə olan 6 xəstəsinin ölüm anını təqib etmişdir. Bu xəstələrdən yalnız biri 3/4 ons (təxminən 21 qram) kütlə itirmişdir. Digər beşində heç bir kütlə itkisi olmamışdır. Həkim 15 itlə təcrübəni təkrar etmiş və kütlə dəyişməsinə rastlamayaraq "İnsanların ruhu vardır, lakin itlərin yoxdur.." şəklində əsassız bir nəticəyə çatmışdır. Təcrübə onsuz da başdan müvəffəqiyyətsiz olmuşdur (idarəli olmadığı üçün). Təkcə, məsələn kütlə itkisinin heç bir mənası yoxdur (statistikada belə həssas bir təcrübə üçün yüzlərlə nümunə lazımdır, tək bir adamın məlumatı məna ifadə etmir); yazar qalan 5 nümunədəki kütlə qeybi olmamasını isə "texniki axsaqlıq" olaraq təyin etmişdir (bu da eynən mənasız bir açıqlamadır); ölüm anı dövrümüzün müasir texnikalarıyla belə tam olaraq müəyyənləşə bilməz (həkim, məqaləsində 40 dəqiqəlik bir zaman ərzində dəyişmələri qeyd etdiyini bildirmişdir). Qısaca, edilən təcrübə məşhur mədəniyyətdə bir əfsanə olmağı bacarmış, ancaq heç bir elmi əsası olmayan, zəif bir sınaqdır. Həqiqi bir elm adamının, 6 insan və 15 it üzərində edilən bir təcrübədə, 5 insanda və 15 itin hamısında hər hansı bir kütlə mübadiləsi olmursa, yalnız 1 dəyişməyə baxaraq insanların "ruh" u olduğunu demək yerinə, 5 insan və 15 itə baxaraq heyvanların fövqəl hər hansı bir xüsusiyyətə sahib olmadıqlarını və ya ən azı ölüm zamanı kütlə itkisinin əhəmiyyət verilməyəcək miqdarda olduğunu və ekoloji / fiziki ünsürlərə bağlı olduğunu çıxarması lazım idi.
ELMİ CAVAB: İnsan bədəni öldükdən sonra yüngülləşir, lakin bu 21 qram olaraq heç bir elmi təcrübədə ölçülməmişdir və əsla sabit bir dəyər deyil. Öldüyümüzdə sidik kisəsi boşalaraq içəridə olan sidik çölə çıxır; rektum boşalaraq bağırsaqlarımızdaki nəcis çölə çıxır; ağciyərlərimiz boşalaraq saxladıqları havanı çölə buraxırlar və hətta dərimizdə bəzən bədən mayeləri çölə axır (məsələn ağızımızdan tüpürcək axa bilər). Bütün bunların cəmi, insanlarda fərqli yüngülləşmələrə səbəb ola bilər və bu çox təbiidir. Bunu, onsuz da var olmayan ruh kimi bir elmdən kənar anlayışın ağırlığına əlaqələndirmək mənasızdır (onsuz da metafizik olduğu iddia edilən bir varlığın, fiziki xüsusiyyətlərlə təyin olunması başlı başına bir ziddiyyətdir).
0 şərh var:
Post a Comment